VAN - Ağız ve diş sağlığı, vücut ve beden sağlığının vazgeçilmez bir parçası. Ağız ve dişlerdeki rahatsızlıkların birçok hastalığa neden olduğu bilimsel olarak da kanıtlanmış durumda. İşte bu yüzden dişlerimizi ve ağzımızı iyi korumalıyız. Doğru ve düzenli diş fırçalama alışkanlığı ağız ve diş sağlığının en önemli koşulu. Ancak bu alışkanlığı daha ilk dişimiz çıkar çıkmaz edinmeye başlamamız gerekiyor.
Çocuğun, 7-8 Yaşına Kadar, Diş Fırçalamasına Yardım Edin
Okul öncesi çocuklarda 20 adet süt dişi bulunduğunu belirten Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, süt dişlerinin bu dönemde mutlaka anne-babalar tarafından temizlenmesi ve aynı zamanda diş fırçalama alışkanlığının da bu dönemde kazandırılması gerektiğinin belirtiyor:
Okul öncesi çocuklarda 20 adet süt dişi bulunduğunu belirten Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, süt dişlerinin bu dönemde mutlaka anne-babalar tarafından temizlenmesi ve aynı zamanda diş fırçalama alışkanlığının da bu dönemde kazandırılması gerektiğinin belirtiyor:
"İlk diş ağızda görünmeye başladıktan sonra her sabah kahvaltıdan sonra ve akşamları yatmadan önce dişlerinin fırçalanmasına alışan bir çocuk, okul döneminde de aynı alışkanlığa kendiliğinden sahip olur. Çocuklarda diş fırçalama aynı zamanda el gelişimleri açısından da önemlidir. Bu nedenle anne-babalar, önce çocuklarının kendilerinin dişlerini fırçalamasına izin vermeli; son fırçalamayı ise beraberce bitirmeliler. Yapılan çalışmalar çocukların doğru bir diş fırçalaması yapabilmeleri için el gelişimlerinin yaklaşık 7-8 yaş civarında tamamlanabildiğini gösteriyor. Bu nedenle anne-babaların bu yaşa kadar çocuklarının diş fırçalamasında etkin rol oynamaları gerekir."
Sabah Kahvaltı Yapsa da Yapmasa da Dişlerini Fırçalamalı
Diş fırçalamada en önemli öğünlerin sabah kahvaltı sonrası ve akşam yemek sonrası olduğunu hatırlatan Anadolu Sağlık Suadiye Tıp Merkezi Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, sabah kahvaltıda yenilen şekerli-tatlı besinlerin çürük yapıcı etkileri olduğunu söylüyor. "Bu nedenle okul döneminde sabah trafiği evde ne kadar yoğun olursa olsun dişler mutlaka fırçalanarak evden çıkılmalıdır" diyen Doç. Dr. Çıldır şöyle devam ediyor: "Gece boyunca diş üzerinde biriken plağın dişlerin fırçalanmasıyla uzaklaştırılması sayesinde sonradan okulda yapılan kahvaltıda, karbonhidratla plak diş yüzeyinde birleşemeyeceği için çürük oluşum riski azalır. Ayrıca sabahları dişlerin fırçalanması mutlaka geliştirilmesi gereken bir alışkanlık olduğundan kahvaltı yapsın ya da yapmasın dişlerini fırçalamaya bu dönemde alışan bir çocuk, bu alışkanlığını ömür boyu devam ettirecektir."
Diş fırçalamada en önemli öğünlerin sabah kahvaltı sonrası ve akşam yemek sonrası olduğunu hatırlatan Anadolu Sağlık Suadiye Tıp Merkezi Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, sabah kahvaltıda yenilen şekerli-tatlı besinlerin çürük yapıcı etkileri olduğunu söylüyor. "Bu nedenle okul döneminde sabah trafiği evde ne kadar yoğun olursa olsun dişler mutlaka fırçalanarak evden çıkılmalıdır" diyen Doç. Dr. Çıldır şöyle devam ediyor: "Gece boyunca diş üzerinde biriken plağın dişlerin fırçalanmasıyla uzaklaştırılması sayesinde sonradan okulda yapılan kahvaltıda, karbonhidratla plak diş yüzeyinde birleşemeyeceği için çürük oluşum riski azalır. Ayrıca sabahları dişlerin fırçalanması mutlaka geliştirilmesi gereken bir alışkanlık olduğundan kahvaltı yapsın ya da yapmasın dişlerini fırçalamaya bu dönemde alışan bir çocuk, bu alışkanlığını ömür boyu devam ettirecektir."
Akşam Dişler Fırçalandıktan Sonra Sadece Su İçilebilir
Akşam dişler fırçalanmadığında, sabaha kadar diş yüzeyinde kalan yiyecek artıkları ve uyku sırasında azalan tükürük akışı ile çürük oluşumu hızlanıyor. Sadece 2 dakika ayırarak diş çürüklerinin tedavisi için birçok saatin diş hekimi koltuğunda geçirilmesinin önlenebileceğini belirten Anadolu Sağlık Suadiye Tıp Merkezi Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, "gece boyunca diş çürüğünün oluşmaması için sadece yatmadan hemen önce dişlerin fırçalanması yeterli olmaz. Dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta daha vardır" diyerek bunları şöyle sıralıyor:
"Gece yatmadan önce süt içme alışkanlığı olan çocuklarda içilen sütün dişler fırçalansa bile tamamen diş yüzeyinden uzaklaştırılması zordur. Bu nedenle sütün yatmadan en az 1 saat önce içilmesi ve yatmadan önce dişlerin fırçalanması gerekir. Çoğu zaman yapılan hata da dişler fırçalanır, pijamalar giyilir ve yatağa girdikten sonra şurup içirilir. Ancak çocuk şuruplarının içerisinde içimlerini kolaylaştırmak için çoğu zaman şeker katılır. Şurup verdiğinizde şekerli bir meyve suyu da vermiş gibi düşünebilirsiniz. Çünkü bu ilaçlar da diş yüzeyinde kaldığında gece boyunca aynı çürük yapıcı etkiyi gösterir.
Akşam dişler fırçalanmadığında, sabaha kadar diş yüzeyinde kalan yiyecek artıkları ve uyku sırasında azalan tükürük akışı ile çürük oluşumu hızlanıyor. Sadece 2 dakika ayırarak diş çürüklerinin tedavisi için birçok saatin diş hekimi koltuğunda geçirilmesinin önlenebileceğini belirten Anadolu Sağlık Suadiye Tıp Merkezi Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Doç. Dr. Şule Çıldır, "gece boyunca diş çürüğünün oluşmaması için sadece yatmadan hemen önce dişlerin fırçalanması yeterli olmaz. Dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta daha vardır" diyerek bunları şöyle sıralıyor:
"Gece yatmadan önce süt içme alışkanlığı olan çocuklarda içilen sütün dişler fırçalansa bile tamamen diş yüzeyinden uzaklaştırılması zordur. Bu nedenle sütün yatmadan en az 1 saat önce içilmesi ve yatmadan önce dişlerin fırçalanması gerekir. Çoğu zaman yapılan hata da dişler fırçalanır, pijamalar giyilir ve yatağa girdikten sonra şurup içirilir. Ancak çocuk şuruplarının içerisinde içimlerini kolaylaştırmak için çoğu zaman şeker katılır. Şurup verdiğinizde şekerli bir meyve suyu da vermiş gibi düşünebilirsiniz. Çünkü bu ilaçlar da diş yüzeyinde kaldığında gece boyunca aynı çürük yapıcı etkiyi gösterir.
Dişler fırçalandıktan sonra sadece su içilebilir. Bunun dışında içilen ya da yenilen her şeyden sonra yeniden dişlerin fırçalanması gerekir."
Okul Döneminde Diş Çürüğü Oluşma Riskini En Aza İndirmek İçin Öneriler:
Çocuğunuzun sabah kahvaltı sonrası ve akşamları yatmadan önce olmak üzere günde en az iki kez dişlerini fırçalamasını sağlayın. Çocuğunuzun şeker tüketimini sınırlandırın. Şekerli yiyecek ve içecekleri ara öğünlerde vermek yerine ana öğünlerden hemen sonra verip sonrasında dişlerini fırçalamasını sağlayın. Okulların başladığı bu dönemlerde pedodontistinize (çocuk dişleri uzmanına) giderek çocuğunuzun ağız ve diş sağlığı muayenesini yaptırın. Bu sayede varsa başlangıç durumundaki çürükleri, ağrı yapmadan tedavi edilir ve eğitim döneminde size sıkıntı çıkarmaz. Çocuğunuzda çürük oluşumunu önlemek ve dişlerini çürük oluşumuna karşı güçlendirmek amacı ile halk arasında "Diş Ojesi" olarak bilinen "Fissür Örtücü" uygulamalarının ve tüm diş yüzeylerinin çürükten korunmasında önemli rol oynayan "Yüzeyel Fluorid" uygulamasını okulların başladığı bu dönemde yaptırmanız büyük önem taşır. (Mahmut Aytekin-İLKHA)
Çocuğunuzun sabah kahvaltı sonrası ve akşamları yatmadan önce olmak üzere günde en az iki kez dişlerini fırçalamasını sağlayın. Çocuğunuzun şeker tüketimini sınırlandırın. Şekerli yiyecek ve içecekleri ara öğünlerde vermek yerine ana öğünlerden hemen sonra verip sonrasında dişlerini fırçalamasını sağlayın. Okulların başladığı bu dönemlerde pedodontistinize (çocuk dişleri uzmanına) giderek çocuğunuzun ağız ve diş sağlığı muayenesini yaptırın. Bu sayede varsa başlangıç durumundaki çürükleri, ağrı yapmadan tedavi edilir ve eğitim döneminde size sıkıntı çıkarmaz. Çocuğunuzda çürük oluşumunu önlemek ve dişlerini çürük oluşumuna karşı güçlendirmek amacı ile halk arasında "Diş Ojesi" olarak bilinen "Fissür Örtücü" uygulamalarının ve tüm diş yüzeylerinin çürükten korunmasında önemli rol oynayan "Yüzeyel Fluorid" uygulamasını okulların başladığı bu dönemde yaptırmanız büyük önem taşır. (Mahmut Aytekin-İLKHA)