MEHMET TAHİR ÖZSOY / DOĞRUHABER
Necaşi`nin diyarı Habeşistan, bugünkü adıyla Etiyopya`da, kalkınma ve yardım hizmetleri yapan bir kuruluşun başkanlığını yürüten Muhammed Ali Nedisso gazetemize verdiği röportajda Etiyopya`yı anlattı. Orada yaşayan Müslümanların hayatlarına dair önemli detaylar paylaşan Nedisso, 105 milyon nüfusunun yüzde 40`ının Müslüman olduğu ülkede, Müslümanların çok etkin olduğunu belirtti. Yakın döneme kadar Etiyopya`da Müslümanların varlığının resmi olarak kabul edilmediğini belirten Nedisso, “Yakın döneme kadar Etiyopya`da Müslümanların varlığı resmi olarak kabul edilmiyordu. Ancak bu dönemde Müslümanlar Etiyopya`nın temel bir unsuru olarak kabul ediliyor, resmi olarak bu böyle. Müslümanlar orada dini inançlarını, Kur`an`ı okuma olsun, cami, ibadet, resmi bayramlar, dini bayramlar her anlamda kendi vecibelerini yerine getirebiliyorlar. Ve bu konuda onlara hiçbir engel çıkarılmıyor.” ifadelerini kullandı.
“MÜSLÜMANLAR, ETİYOPYA`NIN YÖNETİM KADEMELERİNDE ÇOK ETKİN”
Müslümanların Etiyopya`da etkin bir durumda olduğunu ifade eden Nedisso, “Etiyopya`da ki Müslümanlar son zamanlarda bazı sınırlamaların, baskıların kaldırılması ve Müslümanlığın resmi olarak tanınmasından sonra etkin olmaya başladılar. Sosyal, ekonomik ve siyasi olarak Etiyopya`da Müslümanlar etkin bir durumdadır. Mesela Müslümanların mecliste kabinede varlıkları söz konusudur. Örneğin; Etiyopya senatosunun başkanı başörtülü bir kadın. Ayrıca savunma bakanı şuanda başörtülü Müslüman bir kadın. Bunun gibi daha birçok konumda birçok yüksek düzey görevde Müslümanlar bulunuyor. Şuanda Müslümanların Etiyopya`da etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bu tabi sevindirici bir durum.” dedi.
“ETİYOPYA YASALARI DİNİ OLUŞUMLARA İZİN VERMİYOR”
Etiyopya`daki yasaların İslami hareket ve cemaat kurmaya izin vermediğini belirten Nedisso, “Etiyopya yasaları bu tür oluşumlara şu an izin vermiyor. Bireysel olarak herkes inancını yaşamakta özgürdür. Ancak bu manada dini bir oluşuma izin vermiyor. Küreselleşmenin etkisiyle artık dünya bir köye döndü neredeyse. Her türlü iletişim mümkün. Bundan tabi ki Müslüman gençler de etkileniyor. Ve ona göre bazı etkileşimler söz konusu oluyor. Ancak Müslümanların siyasi hayatta çok etkili olduğunu söyleyebiliriz. Kendilerine ait bir partileri yok. Ama diğer partilerde çok etkililer. Bazılar milletvekili oluyor, bakan oluyor, kabine de yer alıyorlar. Ve bu durum doğrusunu isterseniz Müslümanların da hesabına geliyor. Etiyopya laiklikle yönetiliyor. Müslümanlar da bu noktada Etiyopya`da laikliğin uygulanmasından yana. O bakımdan Etiyopya`da devlet idaresine, Hristiyanların kendi inançlarını dayatmamasını sağlıyor. O bakımdan bu durum Müslümanların lehine işliyor.” ifadelerini kullandı.
“MÜSLÜMANLARA YÖNELİK HERHANGİ BİR BASKI YOK”
Şu an Müslümanlara yönelik herhangi bir baskının söz konusu olmadığını vurgulayan Muhammed Ali Nedisso, “Ancak 7-8 yıl öncesine kadar durum farklıydı. O zamanlar Etiyopya yönetimi Müslümanları belli bir mezhebe doğru yönlendiriyordu. Bir mezhebin görüşlerini Müslümanlara dayatıyordu. Müslümanlarla ilgili bütün sorunları o mezhebin mensupları üzerinden konuşuyorlardı. Camilerdeki ibadetler o mezhepler üzerinden gerçekleşiyordu. Ve Müslümanlar bundan rahatsızdı. Şu anda böyle bir durum yok. Müslümanlar kendi aralarında istedikleri şekilde, istedikleri mezhebe uyarak ama birlik içinde hayatlarını ve vecibelerini devam ettiriyor.” dedi.
“ETİYOPYA MÜSLÜMANLARI, İSLAM ÂLEMİNİN BİR PARÇASI”
Etiyopya`da Müslümanlarının dünya Müslümanlarına, kardeşlik şuur ve bilinciyle baktığına değinen Nedisso, “Çünkü kendilerini İslam âleminin, Müslümanların bir parçası olarak görüyorlar. Dolayısıyla Müslümanların sorunlarıyla doğrudan ilgileniyorlar. Mesela Arakan`dan Filistin`e Müslümanların bütün sorunlarıyla ilgileniyorlar. Hatta darbe gecesi(15 Temmuz) Etiyopya`da herkes bütün Müslümanlar sabaha kadar gelişmeleri takip etti. Bana sorarsanız; ben o gece ne oldu, ne bitti, her şeyi size anlatabilirim. Demek istediğim Etiyopya Müslümanları bütün gelişmeleri yakından takip ediyor ve kendilerini İslam âleminin bir parçası olarak görüyorlar.” cümlelerini kullandı.
“ETİYOPYA İLE ERİTRE, TEK HALK, İKİ DEVLET”
Etiyopya, Eritre ilişkilerine de değinen Nedisso, “Aslında Etiyopya ile Eritre`yi tek halk, iki devlet diye ifade edebiliriz. Yani normalde Etiyopya ile Eritre halkı bir. Yalnız farklı bir yönetim olarak devlet olarak ortaya çıkıyor. Bu nedenle halklar arasında problem yok. Ancak yönetimler arasında problem var. Ama son zamanlarda bu konuda da bazı açılımlar oldu. Ve sınırlar esnetildi. Bazı ilişkiler esnek hale geldi. Bu durumu iki ülkedeki halk da büyük bir coşkuyla karşıladı. Ben inanıyorum ki ileride Etiyopya ile Eritre arasında sosyal, ekonomik, siyasi her türlü ileri düzeyde ilişki, belki de birlik oluşacaktır.” dedi.
“GENÇLER ÇOK ÇALIŞIP, OKUMALI”
Son olarak Müslüman gençlere seslenen Muhammed Ali Nedisso, şunları kaydetti: “Gençlere mesajım şudur; çalışsınlar, okusunlar kendilerinde birlik şuuru olsun. Hz. Peygamber (s.a.v.) hani ‘müminler bir beden gibidir. O bedenin bir tarafı ağrıyınca bütün beden bunu hisseder.” diyor ya; bu şekilde Müslümanlarda birlik ruhu, birlik şuuru olsun. Okusunlar, çalışsınlar, kendilerini geliştirsinler diyeceğim bu.”
ETİYOPYA; NÜFUS, MÜSLÜMAN ORANI, YÖNETİM ŞEKLİ, RESMİ DİL VE PARA BİRİMİ
Etiyopya veya Etyopya, resmi adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu' nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya Etiyopya'nın komşularıdır. Nüfusu 2017 Dünya Bankası verilerine göre 105 milyon. Resmi rakamlara göre ülkenin yüzde 40`ı Müslüman. Bazı görüşlere göre Etiyopya`da Müslüman oranı resmi rakamların telaffuz ettiğinden daha fazla. Ülkenin Başbakanı Abiy Ahmed Ali. Yerel Para birimi Etiyopya Birri. Ülkede konuşulan resmi dil ise Amharca.