DSİ dünyadaki muadil kuruluşlar arasında ilk sıralarda yer aldığının aldını çizen DSİ Genel Müdürü Mevlüt Aydın, DSİ Genel Müdürlüğü özellikle son 16 yılda Türkiye'nin her köşesinde inşa ettiği su yatırımları ile münbit topraklarını suya, sulu tarım ile birliktede insanları aşa kavuşturduğunu vurguladı.
Son 16 yılda 7 bin 668 tesisin hizmete alındığını açıklayan Aydın, "Bu tesisilerin 541 adedi baraj , 534 adedi HES, 350 adedi gölet ve bent, bin 272 adedi sulama tesisi, 236 adedi içme suyu ve temini tesisi, 17 adedi atık su tesisi, 4 bin 718 adedi taşkın koruma tesisidir. Türkiye'nin gururu olan, dünyada ses getiren; KKTC Su Temin Projesi, Melen İçmesuyu Projesi, Gelibolu Gökbüet İçmesuyu Projesi, Ermenek Barajı , Mavi Tünel, Çine Adnan Menderes Barajı ve HES, Deriner Barajı ve HES, Borçka Barajı, 1001 Gölet ve Bent, Dalaman Akköprü Barajı, Gördes Barajı, Zamantı Tüneli, Suruç Tüneli ve Naras Barajı gibi devasa tesislerinin bir bir tamamladık."dedi.
"Bir mühendislik harikasi: Artvin Deriner Baraji hizmete girdi"
Türkiye'nin gurur duyduğu projelerden biri olan Deriner Barajının 249 metre yüksekliği ile dünyanın altıncı, Türkkiye'nin en yüksek barajı unvanını taşıdığını belirten Aydın, "Deriner Barajının kurulu gücü 670 MW, yıllık enerji üretimi ise 2,11 milyar kilovat saattir. Üretilecek bu enerji Türkiye'de üretilen hidroelektrik enerjinin yüzde 2,5'ine ve Çoruh Havzasındaki projelerde üretilecek toplam enerjinin ise yüzde 14'üne denk gelmektedir. Barajın açılışı 12 Aralık 2012 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yapılmıştır. Deriner Barajı'nda 2018 Kasım ayı itibariyle toplam 6,6 milyar kilovat saat enerji üretilmiş olup karşılığında yaklaşık 2 milyar TL milli ekonomiye katkıda bulunulmuştur. Bununla birlikte ülkemizin Deriner Barajı'ndan sonra en yüksek barajı olan 218 metre yüksekliğindeki Ermenek Barajı'nı 2009 yılında hizmete aldık. Barajın kurulu gücü 305,5 MW, yıllık enerji üretimi ise 1 milyar 48 milyon kilovat saattir. Ermenek Barajı'nda 2018 Kasım ayı itibariyle toplam 5,3 milyar kilovat saat enerji üretilmiş olup karşılığında yaklaşık 1,5 milyar TL milli ekonomiye katkıda bulunulduğunu açıkladı." ifadelerini kullandı.
"Dünyada ilk ve tek: Asrin Projesi ile KKTC'ye cansuyu"
"KKTC'ye içme suyu temini için Asrın Projesini hayata geçirdik," diyerek sözlerine devam eden Aydın; "Asrın Projesi ile 107 kilometre uzunluğundaki isale hattı ile yavru vatana yılda 75 milyon metreküp su iletiyoruz. Türkiye tarafında Alaköprü Barajı'nı, KKTC tarafında da Geçitköy Barajı'nı yaptık. Projenin en zor bölümü olan 80 kilometrelik deniz geçişini deniz yüzeyinin 250 metre altından askıda sistemle döşedik. 17 Ekim 2015 tarihinde dünyada ilk olan projemizin açılışını gerçekleştirdik, yavru vatana suyu ilettik. 2016 yılı başından bu yana kadar da 528 kilometre ana dağıtım hattı inşa ederek KKTC'nin tamamına içme-kullanma suyunu verdik."
"İzmir'in 2040 yilina kadar suyu hazir"
Türkiye'nin her köşesinde su yapıları yaparak ihya ettiklerinin altını çizen Aydın, İzmir'e içme suyu götürmek için Gördes Barajı ve 106 kilometrelik içerisinden otomobil geçebilen 2 metre çapında isale hattı inşa ettik. İzmir'in içme suyu problemini 2040 yılına kadar çözdük. Gördes Barajı'ndan 2011 yılı Mayıs ayı ile 2015 yılı Haziran ayları arasında toplam 95 milyon metreküp su verilmiştir. Diğer taraftan 1863 yılından beri Ege Bölgesi'nin hayali olan ve sınıfında dünyanın 5. büyük barajı Çine Adnan Menderes Barajı'nı tamamladık. Barajda biriktirilen 350 milyon metreküp su ile 223 bin 580 dekar arazinin sulanması planlanıyor. Ayrıca barajda kurduğumuz hidroelektrik santrali ile yıllık 118 milyon kilovat saat enerji üretiyoruz. Baraj ile 91 bin dekar zirai arazi taşkın zararlarından korumuş olduk. Çine Adnan Menderes Barajı sayesinde bölgede yıllık ortalama 180 milyon TL taşkın zararını önlüyoruz." şeklinde belirtti.
"Melen Projesi ile Asya ve Avrupa'yı denizin 135 metre altindan birleştirdik"
Aydın, "Bununla birlikte yaklaşık 15 milyon nüfusu ile pek çok ülkenin nüfusundan daha fazla nüfusa sahip İstanbul'umuzun içme suyu ihtiyacını karşılamak için büyük düşündük. Denizin 135 metre altından açtığımız dev tünel ile Melen Çayı suyunu İstanbul'a ilettik. Şimdide inşaatı hızla devam eden Melen Barajı ile İstanbul'un suyunu sigorta altına alacağız. Melen Projesinin bütün safhaları tamamlandığında İstanbul'un 2071 yılına kadar içme suyu teminat altına alınmış olacağız." dedi.
"Yeni bir rekor geliyor: Yusufeli Baraji tamamlaniyor"
DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yapımı devam eden devasa projeler hakkında da açıklama yapan Aydın, "275 metre yüksekliği ile ülkemizin en yüksek barajı unvanına aday olan Yusufeli Baraj, Çin ve Gürcistan'da bulunan barajlardan sonra Dünya'nın en yüksek 3'ncü barajı olacaktır. Yıllık bir milyar 888 milyon kilovat saat enerji üreterek milli ekonomiye yıllık 450 milyon TL katkı sağlayacaktır. Gövde beton dökme çalışmaları bütün hızıyla devam etmektedir." şeklinde belirtti.
"GAP'ın kilit projesi: Ilısu Baraji"
Aydın, "Önyüzü beton kaplı baraj tipinde dolgu hacmi ve gövde uzunluğu bakımından dünyada birinci, gövde hacmi bakımdan Atatürk Barajı'ndan sonra ikinci, üreteceği enerji bakımından; Atatürk, Karakaya, Keban Barajı'ndan sonra dördüncü, ülkemizin en önemli su kaynağı olan Dicle Nehri üzerinde yapılmış ve yapılmakta olan en büyük baraj ve HES olma gibi önemli özelliklere sahiptir. Baraj tamamlanmış olup, kültürel varlıkların taşınması çalışmaları devam etmektedir. Ilısu Barajı sadece elektrik enerjisi üretiminden ekonomiye yıllık birbuçuk milyar TL katkı sağlayacak olan projenin toplam maliyeti takriben 12 buçuk milyar TL'dir." ifadelerini kullandı.
"Diyarbakır'ın çılgın projesi: Silvan Barajı ve HES"
Son 16 yılda hizmete alınan baraj, gölet ve sulama tesisleriyle ülkemizdeki sulama alanında büyük hamle yaptıklarını belirten Aydın, "Dicle Nehri üzerindeki en büyük sulama maksatlı barajlardan birisi olan Silvan Barajı'nın kurulu gücü 160 MW, yıllık enerji üretimi ise 681 milyon kilovat saattir. 2 milyon 350 bin dekar zirai arazi sulanacaktır. Ülke ekonomisine yıllık 1,1 milyar TL katkı sağlayacak, ayrıca 305 bin kişiye de istihdam sağlayacaktır. Barajda şu an itibariyle yüzde 56 fiziki gerçekleşme sağlandı. Ülkemizin 85 milyon dekar olan ekonomik sulanabilir arazilerimizin yüzde 77'si yani 65 milyon dekarını sulayabilir hale geltirdik. Sulamaya açılan alanlar ile 9 milyar TL zirai gelir artışı ve 1,6 milyon kişiye istihdam sağladık. Sulamada modern şebekeyle büyük tasarruf sağladık. DSİ tarafından hizmete açılmış alanlarda, borulu şebekeyle sulanan arazimizi yüzde 6'dan yüzde 30'lara çıkardık. İnşa halindeki projelerde ise bu oranın yüzde 90 oldu." dedi.
"Şehirlerimizin içme suyu problemine köklü çözüm"
81 ilin içme suyu sorununu ortadan kaldırmak için 81 vilayetin içme suyu eylem planlarının hazırlandığını vurgulayan Aydın, "Böylece şehirlerimizin 2040, 2050 ve hatta 2071 yıllarını planladık. İşletmeye alınan 236 adet içme suyu tesisinden, 46 milyon kişiye yılda 4 milyar metreküp içme suyu sağlanmaktadır. Devam eden 53 adet içme suyu işi ile de 19 milyon nüfusa yıllık ilave 1,86 milyar metreküp içme suyu temin edilecektir. Ankara'nın asırlık rüyası Gerede Sistemi'ni hayata geçiriyoruz. Ankara'nın 2045 yılına kadar içme suyu problemini çözecek olan Gerede Projesi'nde 4 buçuk metre çapındaki 31 buçuk kilometrelik Gerede Tüneli'ni inşa ediyoruz. 17 Aralık 2018 tarihi itibari ile toplam uzunluğu 31 bin 592 metre olan ve 4 buçuk metre çapındaki tünelin 20 metresi kalmıştır. Bu proje ile Ankara'nın içme suyu problemi çözülmüş olacak." ifadelerini kullandı.
"Hidroelektrik enerjide dev hamle"
Son olarak enerji, taşkın koruma ve atık su alanında yapılan yatırımlar hakkında da açıklamada bulunan Aydın, '2003 yılında 26 milyar kilovat saat olan hidroelektrik enerji üretim kapasitemizi 2018 yılı Kasım ayında 99 milyar kilovat saate yükselttik. Ülkemizde yanan her üç ampulden birini HES'ler aydınlatmaktadır. Ürettiğimiz hidroelektrik enerji ile yıllık 11 milyar TL doğalgaz ithalatından tasarruf sağlıyoruz. Son 16 yılda 4 bin 718 adet taşkın koruma tesisini tamamlayarak, 4 milyon 520 bin dekar araziyi taşkınlardan koruduk. Özellikle şehir içlerinden geçen dereleri estetik bir şekilde ıslah ederek şehrin gerdanlığı haline getiriyoruz. Tokat Merkez Yeşilırmak Islahı, Trabzon Solaklı Vadisi Islahı, Afyonkarahisar Akarçay Islahı gibi pek çok dereyi estetik bir şekilde ıslah ederek bu alanları cazibe merkezleri haline getirdik. Aslında tamamen belediyelerin kanuni yükümlülüğünde olan atık su arıtma tesislerinin kurulması görevini DSİ üstlendi. Ergene Havzası'nda son teknolojiye sahip 17 ileri biyolojik atık su arıtma tesisi inşa ettik. Diğer havzalarda da çalışmaların devam ettiğini ifade etti." şeklinde belirtti.
DSİ Genel Müdürlüğü olarak insanın, toprağın kısacası bütün canlıların olmazsa olmazı olan suyu temin edip bütün canlıların ihtiyacını giderdiklerini, bu bakımdan bizler kutsal bir görevi yerine getirdiklerini vurgulayan Aydın, bu görevi yerine getirirken mesai mefhumu dinlemiyor, gecelerini gündüzlerine ifade etti. (Mehmet Sait Çelik -İLKHA)