Dünya genelinde son 50 yılda okuryazar sayısının önemli ölçüde artmasına karşın üçte ikisini kadınların oluşturduğu 750 milyon kişi hala okuma yazma bilmiyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) verilerine göre, son 50 yılda dünya genelinde özellikle genç nüfusta okuryazarlık oranı önemli ölçüde arttı. UNESCO, buna rağmen dünyada hala 750 milyon kişinin bu bilgiye sahip olmadığına dikkati çekti.

Okuma yazma bilmeyenlerin üçte ikisini kadınlar oluşturuyor.

Okuryazarlığı olmayanların yüzde 45'i Güney Asya'da yaşıyor. Okuma yazma bilmeyenlerin yüzde 27'si Sahra Altı Afrika'da, yüzde 10'u Doğu ve Güneydoğu Asya'da, yüzde 9'u Kuzey Afrika ve Batı Asya'da, yüzde 4'ü de Latin Amerika ve Karayipler'de bulunuyor.

Okuryazarlık oranlarında artış

UNESCO İstatistik Enstitüsü verilerine göre, son yıllarda okuma yazma oranlarındaki en büyük artış, okuryazarlığın çok gerilerde olduğu Doğu ve Güney Asya ile Kuzey ve Batı Afrika ülkelerinde sağlandı.

Güney Asya'da 1990-2016 arasında okuryazarlık oranı yüzde 46'dan yüzde 72'ye, Kuzey Afrika ve Batı Asya'da da yüzde 64'ten yüzde 81'e yükseldi.

Bu oran, Doğu ve Güneydoğu Asya'da yüzde 82'den yüzde 96'ya, Sahraaltı Afrika'da yüzde 52'den yüzde 65'e çıktı. Okuryazarlık oranı, Latin Amerika'da da yüzde 85'ten yüzde 94'e yükseldi.

Bazı ülkelerde okuryazar seviyesi istenilen düzeyde değil

Eğitim-öğretim imkanlarının artmasıyla günümüzde artık daha çok genç okuma yazma biliyor.

UNESCO İstatistik Enstitüsü, gençler arasında okuryazarlık oranının yüzde 83'ten yüzde 91'e çıktığını ve 1996'da 170 milyon olan okuma yazma bilmeyen genç sayısının 2016'da 102 milyona gerilediğini belirtti.

UNESCO'ya göre, 50 yıl önce 15-24 yaş gençlerin dörtte biri okuma yazma bilmezken günümüzde bu oran bu yaş grubunun yüzde 10'undan azına denk düşüyor. Buna rağmen başta Sahraaltı Afrika ve Güney Asya ülkeleri olmak üzere gençler arasındaki okuma yazma oranı, bazı ülkelerde hala istenilen seviyede değil.

Orta ve Doğu Asya ile Avrupa ve Kuzey Amerika'da yetişkinlerin neredeyse tamamı, okuma yazma biliyor. Bu bölgelerin yanı sıra Latin Amerika ile Karayipler'deki gençlerin okuryazarlığı da ileri düzeyde.

Afrika'daki bazı ülkelerde ise genç nüfusta okuryazarlık yüzde 50'lerin altında. Bu sorun, genelde okullaşmanın eksik olması ve eğitimdeki bazı sorunlardan kaynaklanıyor. Malavi ve Zambiya gibi ülkelerde ise eğitim hakkı herkes için sağlanmış olsa da okuryazarlık hala düşük seviyelerde seyretmeye devam ediyor. Bu duruma eğitimle kurulan ilişki ve eğitimin kalitesiyle ilgili sorunların yol açtığı sanılıyor.

Kadın okuryazar sayısı daha az

Dünya genelinde kadın okuryazar sayısının erkeklere oranla daha az olması dikkati çekiyor. Son yıllardaki verilere göre, genç kadınlar, okuma yazma bilmeyenlerin yüzde 59'unu oluşturuyor.

Orta ve Doğu Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Karayipler'de kadın ve erkek okuryazar arasındaki fark azken Kuzey Afrika, Batı ve Güney Asya ile Sahraaltı Afrika'da cinsiyetler arasındaki okuryazarlık oranları farkı daha fazla.

Son yarım asırda dünya genelinde ciddi ilerleme kaydedilse de her 5 ülkeden birinde kadın okuryazar sayısı, hala erkek okuryazar sayısının altında. Bu da hem fırsat eşitliği hem de kadınların günümüz dünyasında karşı karşıya kaldığı problemler açısından aşılması gereken önemli bir sorun olarak kabul ediliyor.

Dünya Okuma Yazma Günü

UNESCO, 1967'de 8 Eylül'ün Dünya Okuma Yazma Günü olarak kutlanmasına karar vermişti. Her yıl 8 Eylül'de kutlanan Dünya Okuma Günü'nde bireylerin ve toplumların okuryazarlığının öneminin vurgulanması ve konuyla ilgili sorunlar hakkında farkındalık yaratılması amacıyla çeşitli faaliyetler düzenleniyor.

2018'de Dünya Okuma Yazma Günü, okur yazarlıktaki ilerlemeye rağmen beceri odaklı işçilikteki eksikliğe dikkati çekmenin yanı sıra özellikle genç bireylerin yaşam ve iş koşullarını daha da geliştirebilmek hedefiyle "Okuma yazma ve yetenek gelişimi" temasıyla kutlanacak.