EKONOMİ SERVİSİ
İTO gazetesinde yer alan habere göre; Güney Afrika Cumhuriyeti, elektronik ve tarım gibi farklı sektörlerde yeni yatırımlar çekmek için yabancı girişimcilere önemli teşvikler açıkladı. Yabancıların sabit yatırımlarıyla yerel kalkınma hedefine ağırlık veren Güney Afrika yetkilileri, bu şekilde yüzde 27 olan işsizlik oranını düşürmek ve yüzde 2.8 olan büyüme hızını yüzde 5`in üzerine çıkarmak istiyor. Bu yönde sunulan teşvikler ve yatırım fırsatları, İstanbul Ticaret Odası`nda (İTO) düzenlenen bir toplantıyla girişimcilere ve firma yetkililerine tanıtıldı.
HEDEF: ÇEŞİTLİLİK
Açılışını İTO Genel Sekreter Yardımcısı Özcan Tokel`in yaptığı toplantıda, Güney Afrika Cumhuriyeti Elektronik, Havacılık, Savunma, Ticaret ve Yatırım Bakanlığı`ndan Direktör Yardımcısı Janine Frederics, ülkesi ve sektörler hakkında bilgi verdi. Frederics, yaptığı konuşmada, “Milli gelirin büyük kısmı madencilik faaliyetlerinden geliyor. Ancak bunu çeşitlendirmek istiyoruz. Değer zincirini artırmak, teknoloji ve elektronik üretimi ağırlıklı büyümek istiyoruz. ‘One Stop Shop` adıyla tek adımda yatırım programımız var. Girişimciler, tesis yatırımı için bir noktada başvurularını ve işlemlerini gerçekleştiriyor” dedi.
GLOBAL FİRMALAR
Güney Afrika`da, televizyon, klima gibi elektronik alanında üretim yapan çok sayıda global markanın faaliyet gösterdiğini kaydeden Frederics, “Asyalı meşhur firmaların yanı sıra Arçelik de burada. Ayrıca düşük voltaj kablo imalatı yapan birçok firma var. Elektronik sektörü GSMH`nin yüzde 12`sini oluşturuyor. Ancak ihracatın yüzde 54`ü bu alanda gerçekleşiyor. Sektörde iki milyon kişi istihdam ediliyor. Son yıllarda birçok Çinli firma, özel ekonomik bölgelerde fiber optik kablo üretim tesisi kurdu” diye konuştu.
YATIRIMA ÖZEL BÖLGELER
Özel ekonomik bölgelerde yapılacak yatırımlara özel teşvikler uygulandığını kaydeden Bakanlık Direktör Yardımcısı Janine Frederics, şunları söyledi: “Ülkemizde gelir vergisi yüzde 28, ancak bu bölgelerde vergi yüzde 15`e düşüyor. Eğer diğer Afrika ülkelerine buradan ihracat yapmak isterseniz gümrük vergisinde de büyük indirim uygulanıyor. Ayrıca ihracata yönelik pazarlama çalışmalarının maliyetinin yüzde 60`ı, fuarlara katılım maliyetinin yüzde 70`i karşılanıyor. Diğer yandan imalat tesisi finansmanına, sulama sistemlerinin ve elektrik enerjisi finansmanına hükümet yardımcı oluyor. Burada yerelleşmeyi tercih eden, kurduğu imalat tesisinde yerli halkı istihdam edenler yüksek skorlarla yüksek oranlı teşviklerden yararlanıyor. Vergi istisnaları artıyor, amortismanlar hızlandırılıyor.”
ÜRETİM KRİTERLERİ
Kwazulu-Natal bölgesinde limanların stratejik açıdan çok avantajlı olduğunu anlatan Frederics, “Pek çok elektronik firması burada yatırım yapıyor. Yerel kalkınmayı desteklemek için imalat yatırımlarında belli kriterler var. Buna göre kablo üretiminde yerli içerik yüzde 90 olmalı. Setup kutularında yüzde 80, trafolar için ise yüzde 10 ila yüzde 100 arasında değişiyor” dedi. Güney Afrika`da orta gelir grubunda klima kullanımının arttığını belirten Frederics, “Dolayısıyla klima satışları da artıyor. Biz de oraya odaklanıyoruz. Bu alandaki üretim yatırımları çok önemli” diye konuştu.
TİCARET LİMANI
İTO`daki toplantıda Kwa Zulu Natal Kalkınma Ajansı Yetkilisi Duduzile Mazibuko, eyaletlerindeki yatırım hedeflerini anlattı. İmalat tesisi kuruluşuna büyük önem verdiklerini kaydeden Mazibuko, “Durban Ticaret Limanı ve Richards Körfezi yatırım ve dış ticaret için önemli avantajlar sunuyor. Kömür madenciliği dışındaki alanlarda da yatırım yapılmasını ve uluslararası pazarlarla entegrasyonun güç kazanmasını hedefliyoruz” dedi. Mazibuko, açıklamalarına şöyle devam etti: “Eyalette 11 bölgenin her biri kendi fırsatlarını oluşturuyor. Her bölge deri, kömür, elektronik, tarım işletmesi, et üretimi gibi alanlarda avantajlarıyla öne çıkıyor. Girişimciler için ‘tek durak` hizmetimiz var. Aynı çatı altında işlemlerinizi gerçekleştiriyorsunuz. Yatırım ve ihracat teşvikleriyle ilgilendiğimiz gibi iş geliştirme çalışmaları da yapıyoruz. Yatırımcılara yer, su ve elektrik çok düşük maliyetlerle sağlanıyor. Global firmalar bu imkanlardan yararlanıyor. Türkiye`den girişimcileri ve Türk firmalarını da burada daha fazla görmek istiyoruz.” Güney Afrika`ya gelmek isteyen girişimcilere seslenen Mazibuko, “Burada ailece yaşayabileceğiniz uygun ortam mevcut. Zira çok iyi okullarımız, hastanelerimiz var. Ailenizle birlikte gelirseniz aradığınız altyapı ve sosyal imkanlara erişme imkanınız olacak” dedi.
TİCARET ANLAŞMALARIYLA KITAYA AÇILMA AVANTAJI
Güney Afrika Cumhuriyeti`nin gerek çevresindeki gerekse kıta genelindeki ülkelerle birçok ticaret anlaşması bulunuyor. Serbest ticaret anlaşmaları (African Free Trade Agrements) kapsamındaki bölgede GSMH`nin 1 trilyon dolar olması, pazar potansiyelini ortaya koyuyor. Yetkililer, Güney Afrika`da üretim yapıp, diğer Afrika ülkelerindeki pazarlara kolay ve avantajlı şekilde açılma imkanı olduğunu belirtiyor.