HABER MERKEZİ
24 Haziran seçimleri öncesi yaptığımız haberde “Anketler algı mı gerçek mi?” diye sormuş ve anketlerin yönlendirme amaçlı hazırlandığına dikkat çekmiştik. Geçtiğimiz akşam bir TV kanalında konuşan SONAR Araştırma Şirketi Başkanı Hakan Bayrakçı, yaptığı açıklamalarla nasıl bir algı ve yönlendirme yaptıklarını itiraf etti. SONAR Araştırma Şirketi Başkanı Hakan Bayrakçı`dan 24 Haziran 2018 seçimleri için düzenlenen anketlere ilişkin itiraf gibi bir açıklama geldi. Hakan Bayrakçı, özel bir televizyon kanalında katıldığı gündem programında Cumhurbaşkanı Erdoğan`ın kazanacağını bildiklerini ama bunu yansıtmadıklarını itiraf etti. Bayrakçı, "Anketlerde Recep Tayyip Erdoğan'ın kazanacağını ilan etsem beni çarmıha gererlerdi" açıklamasında bulundu. Bayrakçı, Erdoğan'ın seçimlerde alacağı asıl oy oranını aylar öncesinde bildiğini fakat CHP ve seçmeninin baskısı nedeniyle açıklayamadığını belirtti. SONAR seçim öncesinde açıkladığı son ankette Erdoğan'ın oyunu yüzde 48,3, Muharrem İnce'nin oyunu ise 31,4 olarak öngörmüştü. SONAR anketinde MHP'nin oy oranı da yüzde 7 olarak görülüyordu. SONAR başkanı Bayrakçı "Anketlerde Recep Tayyip Erdoğan'ın kazanacağını ilan etsem beni çarmıha gererlerdi" açıklamasında bulundu.
SONAR NE DEMİŞTİ?
SONAR, 24 Haziran`da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan`ın yüzde 48.3, Muharrem İnce`nin yüzde 31.4, Meral Akşener`in yüzde 9.5, Selahattin Demirtaş`ın yüzde 8.2, Temel Karamollaoğlu`nun yüzde 2.1 ve Doğu Perinçek`in yüzde 0.5 oy alacağını açıklamıştı.
ANKETLERİN ALGI VE YÖNLENDİRME YAPTIĞINI SÖYLEMİŞTİK
Son birkaç seçim gösterdi ki Türkiye'de seçim anketleri yoluyla geniş kitlelerin oy verme davranışları yönlendiriliyor. Anketi yapan şirket, anketin yapıldığı bölge, sorulan sorular veya sorulmayan sorular üzerinden bir şekilde algı yapılıyor. Vatandaşın düşünceleri veya eğilimleri anketler üzerinden de yönlendiriliyor. Seçim öncesi konuyu sorduğumuz konunun uzmanları anketlerin algı ve yönlendirme yaptığına dikkat çekmişti. Gazetemize konuşan Prof. Dr. Sefa Saygılı, “sonuçları kamuoyuna verirken böyle masraflı bir şeyi bir yerlere fatura ediyorlar. O yüzden de fatura ettikleri yere uygun algılar yapıyorlar. Bazen bu ideolojik de olabiliyor. Kendi görüşlerini veya saplatanlarını ifade etmek için kendilerine göre de yapabiliyorlar. Ama tamamen algıya yönelik.” demişti. Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise, “Anketlerde aynı zamanda da psikolojik savaş yöntemi olarak da kullanılıyor. Özellikle propaganda tekniği olarak da kullanılıyor. Kötü niyetlilerin şöyle bir yöntemi vardır. Göstermek istediklerini öne çıkaran, göstermek istemediklerini gizleyen bir hedef koyarlar. Göstermek istedikleri konularla ilgili sorular sorarlar gizlemek istedikleri konuları hiç gündem yapmazlar. Böyle durumlarda anketler yanıltıcı oluyor.” diye konuşmuştu.
ANKET ŞİRKETLERİ YANILDI MI YANILTTI MI?
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalacağını ortaya koyan birçok anket şirketi yanıldı. Peki, gerçekte yanılmış mıydılar yoksa halkı mı yanılttılar? SONAR başkanının itirafı aslında bazı anket şirketlerinin gerçeği nasıl gizlediklerini ortaya koyması açısından önemli bir taraftı. Seçim öncesi anketlerin ne dediğine şöyle bir göz atalım;
Adil Gür`ün sahibi olduğu A&G anketinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan`ın yüzde 53,5, AK Parti`nin de yüzde 45,4 oranında oy alacağı öngörüsünde bulunulmuştu. A&G`nin diğer tahminleri şöyleydi: İnce 29,1, Akşener 8,1, Demirtaş 8,8, Karamollaoğlu 0,3, Perinçek yüzde 0,2; CHP 25,5 , HDP 11,3 , İYİ Parti 8,3, MHP 8,8, Saadet Partisi 0,6.
KONDA Cumhurbaşkanı Erdoğan`ın yüzde 51.9`la ilk turda seçileceğini; AK Parti`nin yüzde 45.5, CHP`nin 26.1, MHP`nin 7.3 oy oranında oy alacağını öngörmüştü.
Optimar‘ın tahminleri şöyleydi: Erdoğan yüzde 51.6, İnce 28; AK Parti yüzde 46.7, MHP 6.9, CHP 26.3.
GENAR`ın da yayınladığı ankette Erdoğan`ın yüzde 51,5`le ilk turda seçileceğini tahmin etmişti. Şirket, CHP`nin oy oranını 26,1, MHP`nin oy oranını 6,1 olarak tahmin etmişti.