ENES DURMAZ- DOĞRUHABER
Son birkaç seçim gösterdi ki Türkiye'de seçim anketleri yoluyla geniş kitlelerin oy verme davranışları yönlendiriliyor. Anketi yapan şirket, anketin yapıldığı bölge, sorulan sorular veya sorulmayan sorular üzerinden bir şekilde algı yapılıyor. Vatandaşın düşünceleri veya eğilimleri anketler üzerinden de yönlendiriliyor. Konuyla ilgili gazetemize konuşan uzmanlar, anketlerin algı aracı olduğunu ve psikolojik savaş yöntemi olarak kullanıldığına dikkat çekti. Anketörlerin çoğunun seçim anketlerini yönlendirme amaçlı yaptığını ifade eden Prof. Dr. Sefa Saygılı, “Çünkü sonuçları kamuoyuna verirken böyle masraflı bir şeyi bir yerlere fatura ediyorlar. O yüzden de fatura ettikleri yere uygun algılar yapıyorlar. Bazen bu ideolojik de olabiliyor. Kendi görüşlerini veya saplatanlarını ifade etmek için kendilerine göre de yapabiliyorlar. Ama tamamen algıya yönelik. Dikkat ederseniz seçimden 10-15 gün önceki anketler ile seçime yaklaşınca yapılan anketler arasında değişme oluyor. Seçime yakın daha gerçekçi bir hal alıyor. Çünkü amaç burada seçimden önce seçmene buraya yüklenin, buraya yönelin gibi mesaj vermek istiyorlar. Bu da birtakım odaklar adına yapılıyor.” dedi.
KARASIZLARI ETKİLEMEK İÇİN MANİPÜLASYONLAR YAPILIYOR
Anketlerin kararsızların oyunu etkilediğine dikkat çeken Prof. Dr. Saygılı, “Genelde Türkiye insanının % 80`i kararını vermiş oluyor ama %20`lik bir kesimi yüzer-gezer bazı eğilimlere göre fikir değiştirebiliyor. İşin ilginci de seçimin sonucunun bu grup etkiliyor. Bu kesimi etkilemek için de manipülasyonlar yapılıyor. Burada sorulan soruya göre de algı yapılabiliyor. Tuzak sorular soruluyor. Ondan da bir anlam çıkarıyor ve istediği sonucu da elde edebiliyor. Bu da yanıltıcı bir durum…” şeklinde konuştu.
GÖSTERMEK İSTEDİKLERİNİ ÖNE ÇIKARAN, GÖSTERMEK İSTEMEDİKLERİNİ GİZLEYEN BİR HEDEF KOYARLAR
Anketlerin amacının hakikatleri bulmak olduğunu ama genelde psikolojik savaş yöntemi olarak kullanıldığını söyleyen Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise, “Anketlerin yapılması istatistik bilimin alanıdır. Anketlerde belli bir amaç vardır. Ona göre örneklem seçilir. Seçilen örnekleme göre sorular sorulur ve kamuoyunun kanaati öğrenilir. Normalde anketler hakikati bulma çabasıyla yapılır. Anketlerde aynı zamanda da psikolojik savaş yöntemi olarak da kullanılıyor. Özellikle propaganda tekniği olarak da kullanılıyor. Kötü niyetlilerin şöyle bir yöntemi vardır. Göstermek istediklerini öne çıkaran, göstermek istemediklerini gizleyen bir hedef koyarlar. Göstermek istedikleri konularla ilgili sorular sorarlar gizlemek istedikleri konuları hiç gündem yapmazlar. Böyle durumlarda anketler yanıltıcı oluyor.” dedi.
OYUNLARI DEŞİFRE ETMEK LAZIM, ANKETÖRLERİN DENETİMİ GEREKİYOR
Anketörlerin denetlenmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Tarhan son olarak şunları söyledi; “Bu şuna benziyor seyir halinde bir otobüsün yolcularına bu otobüs güvenli diye soru sormaya benzer. O insanlar o otobüse binmişse zaten güvenli demektir. Sonucu belli bir soru ortaya çıkıyor. Bazı anketler tam olarak bu şekildedir. Mesela bu ülkede silahlı kuvvetlere güveniyor musunuz? sorusu yersiz bir soru olur. Çünkü insanlar silahlı kuvvetlere güvenmiyorsa zaten o ülkede yaşayamazlar. Bunun yerine şu soru sorulabilir silahlı kuvvetlerin şu ilkelerini doğru buluyor musunuz? Denilebilir. Anketlerin soru sorma tekniğine bakarak algı yönetiminin yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir. Oyunları deşifre etmek lazım, anketörlerin denetimi gerekiyor. YSK`nın bu konuda çalışmaları var belli bir zamana kadar anket sonuçlarının açıklanması yasaktır. Bununla manipülenin önüne geçmeyi amaçlamıştır. Halkımızda anket sorularına bakarak daha dikkatli davranabilir.”