DOĞRUHABER/HASAN IŞIK/ANALİZ
ABD ve Çin arasında son aylarda iyice kendisini ortaya koyan teknolojik rekabete dayalı bir ticaret savaşı var. Bu savaş hem bu iki ülke ekonomisinde hem de domino taşı etkisiyle dünyanın diğer ülke ekonomilerinde oluşturabileceği olası yıkıcı sonuçları nedeniyle açık ve net yapılamıyor. Hatırlarsanız ilk çarpışma dalgası ABD Başkanı Donald Trump`ın, Çin mallarına getirdiği ek gümrük vergisi ile başlamıştı. Buna karşılık Çin`de yaklaşık 106 ABD ürününe ek vergi getirmişti.
TRUMP, ADETA TÜKÜRDÜĞÜNÜ YALAMAK ZORUNDA KALDI
Yakınlarda dikkat çekici bir gelişme yaşandı. ABD, İran'a uyguladığı ambargoyu kırarak bu ülkeye Amerikan malları sattığı gerekçesiyle, Çin telekom şirketi ZTE'nin ürettiği parçaların ABD şirketleri tarafından satışına 7 yıl yasak getirdi. Fakat kısa bir süre sonra ABD Başkanı Donald Trump Twitter hesabından, Çin telekom şirketi ZTE'nin yeniden faaliyet gösterebilmesi konusunda Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile birlikte çalıştıklarını yazdı. Yani Trump, adeta tükürdüğünü yalamak zorunda kaldı. Peki neden? Çünkü iki ülke ekonomisi ve teknolojisi öylesine garip bir içiçelik arz ediyor ki; adeta “ne seninle ne sensiz” türünden bir karmaşık ilişkiler yumağı. Örneğin Çin yaklaşık 1,2 trilyon dolarla dünyada en çok ABD tahviline sahip ülke konumunda. Bununla birlikte ABD teknoloji devlerinin Çin`le koparılamayacak hassas ilişkileri var.
MADE IN CHINA 2025
Bugün Almanların başlattığı 4. Sanayi Devrimi`nin (Endüstri 4.0) bir benzeri veya farklı bir versiyonu Çin tarafından MADE IN CHINA 2025 yani "Çin Malı 2025" ismiyle gerçekleştirilmeye çalışılıyor. Teknoloji ve Yapay Zeka söz konusu olduğunda ABD geleneksel olarak büyük farkla rekabet avantajını elinde bulunduruyor. Çin ise "Çin Malı 2025" projesiyle Çin sanayiinin bütün sektörlerinde teknolojiyi güncelleyerek bu uçurumu kapatmaya kararlı. Çin'in teknoloji yarışında mesafeyi kapatması ihtimali ABD'de kaygıları artıran bir konu. Sonuçta eğer iki ülke arasındaki teknolojik rekabet, ticaret savaşına doğru tırmanırsa, konacak yeni gümrük vergileri ve yasaklar her iki ülke ekonomisine de zarar verecek. Gümrük vergilerinin yükselmesi gıda fiyatlarının artması demek. Başlangıçta ABD ve Çin ekonomisini etkileyeceği beklenen bu savaş küresel ticaretteki giriftlik nedeniyle bütün dünyada ticaretini olumsuz etkileyebilir.
Not: Bu yazı hazırlandıktan çok sonra meydana gelen bir gelişmeyi de konunun nasıl girift bir mesele olduğunu desteklemesi açısından aktaralım;
“ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Fox televizyonuna yaptığı açıklamada, ABD ve Çin arasında gümrük vergisi üzerinden yaşanan gerginliği bir anlaşma zemininde sonlandırmak için beklemeye aldıklarını açıkladı.”