İran'da ekonomik taleplerle başlayan ve hükümet karşıtı protestolar devam ediyor. Protestoların 4'üncü gününde hayatını kaybedenlerin sayısı 12'ye yükselirken 377 kişi ise gözaltına alındı.
İran'daki göstericileri kışkırtacak açıklamalarda bulunan bazı emperyalist yöneticilerin ardından batı basını da algı oluşturmaya başladı. İşte algı oluşturmaya çalışan yönetici ve gazetelerden bazıları şöyle:
ABD Başkanı Trump: İran'da büyük protestolar. İnsanlar nihayet paralarının ve servetlerinin terörizme nasıl harcandığı konusundan akıllanıyorlar. Görünüşe göre artık almazlar. ABD, insan hakları ihlallerini yakından takip ediyor!
İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, İran'daki gelişmelere ilişkin açıklamasında, "İran'daki olayları endişeyle izliyoruz. Vatandaşlara barışçıl bir şekilde gösteri yapabilme hakkı verilmesi hayati önem taşıyor." dedi.
Forbes dergisi yazarlarından Ellen R.Wald adıyla, "İran'daki protestoları kimse dinliyor mu?" başlığıyla çıkan yazıda, Wald "Bu tatil haftasında, dünyanın pek çoğu fark etmemiş olabilir, ancak İran'da protesto gösterileri vardır," dedi. Yazının devamında protestoların çıkış sebebi olarak Wald; yüzde 12,4 olan işsizlik oranı, düşük maaşlar, yükselen enflasyon rakamları ve yolsuzluğun yanı sıra İran'ın Suriye ve başka ülkelerdeki askeri varlık ve harcamaları olarak gösteriyor.
İngiliz BBC İran'daki protestoları haberinde Cumhurbaşkanı Ruhani'nin sözlerini başlığa taşıyarak, "Vatandaşların protesto etme, eleştirme hakları var, ama yıkma hakları yok." şeklinde verdi.
Protestoların, halkın yaşadığı ekonomik sıkıntılar ve yükselen fiyatlara karşı başladığını fakat sonradan İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Ruhani ve diğer politik kişilere karşı dönüştüğünün altını çizdi. ABD Başkanı Trump'ın "İnsanlar nihayet paralarının ve servetlerinin terörizme nasıl harcandığı konusundan akıllanıyorlar," twitine karşılık Ruhani'nin de "Şu an milletimizle sempati kurmaya çalışan ABD'de ki bu beyefendi birkaç ay önce İran ulusunu teröristlikle suçladığını unutmuş gözüküyor." şeklinde cevap verdiğini yazdı.
Haberin analiz kısmında, protestoların küçük çapta başlayıp büyüme potansiyeline sahip olduğu fakat hemen hemen bütün muhalefet liderlerinin susturulduğu yâda sürgüne gönderildiğinden dolayı belirgin bir lider olmadığını yazdı.
ABD CNN televizyonu haberi "Hükümet karşıtı gösteriler dördüncü gününe girerken, sosyal medyaya kısıtlamalar getirildi" başlığıyla verdi. Haberin içeriğinde, CNN, protestocuların yoğun olarak kullandığı Telegram ve Instagram gibi programlara kısıtlamalar getirildiği, ayrıca bazı medya organlarının da kapatıldığını duyurdu. Protestoların İran'ın Meşhed şehrinde, gıda ve yakıt zammından sonra başladığını, daha sonra Tahran, Kermanşah, Arak, Qazvin, Khorramabad, Karaj ve Sabzevar şehirlerine sıçradığını yazdı.
Fransız AFP: "Ruhani'nin sükûnet çağrısından sonra İran'da yeni protestolar" başlığıyla verdiği haberinde, protestolar nedeniyle İran'da "seyahat kısıtlamaları yanı sıra, Telegram ve Instagram'ın da dâhil olduğu sosyal medya sitelerine yönelik kapatmaların doğrulandığını." yazdı. Trump'ın İran aleyhinde yazdığı twitlere de değinen haberde, Ruhani'nin cevap olarak, "Bütün varlığıyla İran ulusuna karşı olan bu insan, İran halkı için acıma hissetme hakkına sahip değil." diye yazdı.
Fransız LeMonde gazetesi manşetten verdiği haberinde Ruhani'nin açıklamalarına yer vererek "Ilımlı olarak bilinen Ruhani Pazar günü devlet televizyonunda yaptığı açıklamada gösterileri anlayışla karşıladı ama toplum düzenini bozanları da tehdit etti," şeklinde yazdı. Ekonomik sebeplerle başlayan protestoların politik gösterilere dönüştüğü, muhalif liderlerden Mir Hüseyin Musawi ve Mahdi Karubi'nin 2011'den bu yana ev hapsinde olduğu, yandaşlarının Hasan Ruhani'nin reformlarına güvenerek destek verdikleri ama hayal kırıklığı yaşadıklarını yazdı.
Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung, Ruhani'nin sözlerini başlığa çekerek, "İran protestolara müsaade eder fakat şiddet olmadan" şeklinde verdi. 'İran'daki muhalif gösterilere karşı hükümetin baskısını arttırdığı ve ölümlerin yaşandığı' yazılan haberin içeriğinde içişleri bakanı Abdulrıza Rahmani Fasli'nin "sorunları şiddetle ve terörle çözmek seçenek değil" sözlerinin aktarıldığı haberde, Fasli'nin, bu tür gösterilere karşı hoş görülü olmayacaklarını söylediğini aktardı.
Alman Zeit Gazetesi ise haberi, "İran'da 100 kişi daha tutuklandı," başlığıyla verdi. Haberin içeriğinde Trump'ın protestoları destekler nitelikte twitler attığı ve Ruhani'nin de "İran halkına terörist diyen birinin İran halkına destek vermesi beklenemez" dediğini aktardı.
Alman Spiegel, "İran Hükümeti 200 göstericiyi daha tutukladı," başlığıyla haberi verdi. ILNA haber ajansına dayandırdığı haberinde, Tahran'da 200 göstericinin daha gözaltına alındığını ayrıca Telegram ve Instagram gibi sosyal medya sitelerinin de kullanımlarının kapatıldığını duyurdu. Gösterilerin, artan fiyatlar, düşük maaş ve yüksek işsizlik nedeniyle başladığını fakat sonradan rejim aleyhine dönüştüğü söyleyen Spiegel, göstericilerin polis araçlarına, bankalara ve kamu binalarına saldırdığını söyledi.
İspanyol RTVE televizyonu haberi "Gösteriler sebebiyle İran sosyal paylaşım ve mesajlaşma programlarına erişimi kapattı," başlığıyla verdi. Haberin içeriğinde, "Hükümetin ekonomik programına karşı başlayan ve başka bölgelere sıçrayan gösterilerde, İran sosyal medya ve mesajlaşma programlarına erişimi kapattı," denildi.
Hollanda'da Algemeen Dagblad gazetesi "İran'ın güneybatı bölgesinde ki gösterilerde iki ölü," başlığıyla haberi verdi. Gösterilerin ana sebebinin yolsuzluk ve ekonomik sebepler oluşturduğunu söyleyen gazete, gösterilerde iki kişinin İzeh kasabasında hayatını kaybettiğini belirtti.
Belçika'nın Het Laatste Nieuws (HLN) gazetesi, haberinde "Cumhurbaşkanı Ruhani'nin sükûnet çağrısına rağmen gösterilerde iki kişi daha öldü," başlığını kullandı. Haberin içeriğinde Tahran'da ki göstericilerin rejim aleyhine slogan attığı, polisin gaz bombası ve tazyikli su kullanarak grubu dağıtmaya çalıştığını söyledi. Farklı şehirlerde de küçük gruplar halinde gösterilerin olduğu, göstericilerin polis araçları dâhil kamu binaları, dini mekânlar, bankalar gibi birçok binayı ateşe verdiklerini aktardı. (İLKHA