TBMM -- AK Parti ve MHP'nin ortak hazırladığı TBMM İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Teklif, TBMM Anayasa Komisyonunda kabul edildi.
TBMM İçtüzüğü'nde Değişiklik Yapılmasına Dair İçtüzük Teklifi'ne göre TBMM Genel Kurulu, milletvekili genel seçimi kesin sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca (YSK) ilanını takip eden beşinci gün yerine üçüncü gün saat 14.00'te çağrısız olarak toplanacak.
Bu birleşimde, önce milletvekillerinin ant içme töreni yapılacak. Ant içme, her milletvekilinin Anayasa'daki metni kürsüden yüksek sesle aynen okuması suretiyle olacak.
Milletvekilleri seçim çevresi, soyadı ve adlarının alfabe sırasına göre ant içecekler. Ant içme töreninde bulunmayan milletvekilleri veya ara seçimde milletvekili seçilenler, katıldıkları ilk birleşimin başında ant içecekler.
Milletvekilleri ant içerek göreve başlayacak. Teklif, ant içmekten imtina eden milletvekillerine yönelik de hüküm getiriyor. Buna göre, ant içmek istemeyen milletvekilleri, milletvekili sıfatından kaynaklanan haklardan yararlanamayacak.
Grup önerilerine ilişkin düzenleme
Teklif, Danışma Kurulu önerileri üzerinde görüşme yapılmayacağı hükmünü getiriyor.
Grup önerileri üzerinde her parti grubuna tanınan 10'ar dakikalık konuşma hakkı teklifle kaldırılıyor. Danışma Kurulunun oy birliğiyle karar alamadığı ve siyasi parti gruplarının önerilerini ayrı ayrı Genel Kurula getirdikleri durumlarda, öneriyi veren gruptan bir milletvekili 5 dakikayı geçmemek üzere önerinin gerekçesini açıklayacak. Açıklamanın ardından, diğer gruplardan birer milletvekiline de isterlerse 3'er dakika söz verilecek.
İçtüzük'te belirlenen süre içerisinde komisyonda gündeme alınmayan tasarı ve tekliflerin, hükümetin veya teklif sahibinin gündeme alınma talebine ilişkin de düzenleme yapılıyor. Bu kapsamdaki doğrudan gündeme alma önerisinin üzerine komisyon, hükümet ve teklif sahibi beşer dakikayı geçmemek üzere söz alabilecek. Genel Kurul işaret oyuyla karar verecek.
Bu istemler, her hafta salı günü ayrı bir siyasi parti grubundan bir milletvekili tarafından yerine getirilmek kaydıyla bir tane olmak üzere işleme alınacak. Bir milletvekili bir yasama yılında bu kapsamda bir defadan fazla istemde bulunamayacak.
Genel Kurulun çalışma saatleri
Teklif, TBMM Genel Kurulunun çalışma saatlerini yeniden düzenleniyor. Salı, çarşamba ve perşembe günleri 15.00-19.00 saatlerinde çalışan Genel Kurulun, teklifle salı günleri saat 15.00'ten 21.00'e, çarşamba ve perşembe günleri saat 14.00'ten 21.00'e kadar çalışması öngörülüyor.
TBMM aracılığıyla yapılacak TV yayınında, önemli ve özel haller saklı kalmak kaydıyla bu toplantı günleri ve saatleri esas alınacak.
Frak zorunluluğu kalkıyor
Teklifle, Başkanlık kürsüsünde bulunan Başkanın frak giyme zorunluluğu kalkıyor. Başkanlık kürsüsünde Başkan ve görevli katip üyeler, koyu renk elbise giyecekler. Genel Kuruldaki milletvekilleri, bakanlar, TBMM idari teşkilat memurları ve diğer kamu personelinden erkekler, ceket ile pantolon giyecek ve kravat takacak; kadınlar ise ceket ve etek veya ceket ve pantolon giyecek.
Görevlilerin kıyafeti ise Başkanlık Divanınca tespit edilecek.
Yoklama talebi
Mevcut İçtüzüğün yoklamaya ilişkin maddesi de değiştiriliyor. Başkan birleşimi açarken tereddüde düşerse yoklama yapacak.
Teklif, milletvekillerinin, Genel Kurulda tasarı ve tekliflerin maddeleri ile verilen önergeler üzerinde yoklama isteminde bulunmasını kaldırıyor. En az 20 milletvekili, ayağa kalkarak veya önerge vererek, görüşmeye tabi tezkerelerin oylanması ile kanunların maddelerine geçilmesi ve tümünün oylanmasında, işaretle oylamaya geçilirken yoklama isteyebilecek.
Yoklama, elektronik oy düğmelerine basmak veya imzalı pusula vermek suretiyle yapılacak. Oturumu yöneten Başkan ve Divan üyeleri toplantı yeter sayısına dahil edilecek. Yoklama sonucunda, üye tamsayısının en az üçte birinin mevcut olmadığı anlaşılırsa, oturum en geç bir saat sonrasına ertelenebilecek. Bu oturumda da toplantı yeter sayısı yoksa birleşim kapatılacak.
TBMM İçtüzüğü değişiklik teklifiyle, bir milletvekili veya bakana, geçen birleşim tutanağında yer alan bir beyanın düzeltilmesi hakkında 5 dakikayı geçmemek üzere tanınan söz hakkı kaldırılıyor. Bir milletvekili veya bakan, beyanının düzeltilmesi istemini Meclis Başkanlığına yazılı olarak verecek. Bu istem birleşim tutanağına eklenecek.
Görüşmeye yer olup olmaması, Başkanı gündeme veya Meclisin çalışma usullerine uymaya davet gibi usule ait konular, diğer işlerden önce konuşulacak.
Bu yolda bir istemde bulunulması halinde lehte ve aleyhte en çok ikişer kişiye tanınan 10'ar dakikalık söz hakkı, teklifle 3'er dakikaya indiriliyor.
Tasarı ve tekliflerin komisyonlara havalesine itiraz eden milletvekiline oturumun başında tanınan söz hakkı, teklifle, itirazın yazılı olarak Meclis Başkanlığına iletilmesi şeklinde değiştiriliyor.
Anayasa değişiklikleri hariç, kanun tasarı ve tekliflerinin tümü açık oylamaya tabi işlerden değilse en az 20 milletvekilinin talebi halinde açık oyla, aksi takdirde bu oylamalar ile maddelerin oylamaları işaret oyuyla yapılacak.
Değişiklik önergeleri aykırılık sırasına göre okunup işleme konulacak. Aynı mahiyetteki önergelerden en kısa olanı okunup, diğer önergelerin sadece imza sahipleri okunarak birlikte işleme alınacak. Beşten fazla imzalı önergelerde ilk beş imza okunup, önerge tutanağa eklenecek.
Teklifle, TBMM Genel Kurulunda, genel görüşme ve Meclis araştırması önergelerinin özetlerinin okunması kaldırılıyor.
Açık oylama istemi
Anayasa, kanunlar ve İçtüzük gereğince işaret oyuna yahut gizli oya başvurulması zorunlu olmayan hallerde açık oylama yapılması en az 20 milletvekilinin yazılı istemine bağlı olacak.
Bu husustaki önergelerin, oylamaya geçilmeden önce Başkanlığa verilmiş olması gerekli olacak. Başkan, oylamaya geçmeden önce, açık oy istemi olduğunu bildirecek ve önerge sahiplerinden en az 20'sinin Genel Kurul salonunda bulunup bulunmadığını tespit edecek.
Oylamaya ilk olarak açık oy isteminde bulunan üyelerden başlanacak. Önerge sahiplerinden en az 20'si Genel Kurul salonunda bulunmaz veya noksan imza herhangi bir milletvekili tarafından kabul edilmez veya oylamaya katılmazlarsa, açık oylama istemi düşecek.
Açık oylama önergesinde imzası bulunanlardan en az 20 milletvekilinden herhangi birinin oyunu kutuya atmadığı tasnif sonunda anlaşılırsa, yapılan oylama, işaret oyu niteliğinde işlem görecek.
Kınama ve Meclisten geçici çıkarma cezaları
Mevcut İçtüzük'teki, "Kınama cezasını gerektiren haller" başlığı altında yer alan düzenlemede de değişiklik yapılıyor.
Buna göre, "TBMM'nin bina, tesis, eklenti ve arazisine silahlı olarak girmek" ve "Genel Kurulun çalışma düzenini ve huzurunu bozucu döviz, pankart ve benzeri materyali getirmek ve kullanmak" hükümleri, kınama nedenleri arasında olacak.
Teklifle, İçtüzüğün, "Meclisten geçici çıkarma cezası" başlığı altındaki bölümü, "Görüşmeler sırasında cumhurbaşkanına, TBMM'ye, başkanına, başkanlık divanına, başkanlık görevini yerine getiren başkanvekiline, milletvekiline, Türk milletinin tarihine ve ortak geçmişine, Anayasa'nın ilk dört maddesinde çerçevesi çizilen anayasal düzene hakaret etmek ve sövmek, Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü esasında Anayasa'da düzenlenen idari yapısına aykırı tanımlamalar yapmak" şeklinde düzenleniyor.
Ayrıca, fiili saldırıda bulunmak ile TBMM Genel Kurulu ve komisyonlara silahlı olarak girmek de Meclisten geçici çıkarma cezası gerekçeleri arasına alınıyor.
Milletvekiline para cezası geliyor
İçtüzüğün, "Disiplin cezalarında savunma ve özür dileme" alt başlığı, "Disiplin cezalarında savunma, özür dileme ve kesinti" şeklinde değiştiriliyor.
Söz konusu başlık altındaki hükümlerde yapılan değişiklikle, geçici olarak Meclisten çıkarma cezasına uğrayan bir milletvekili izin alıp kürsüden açıkça af dilerse, izleyen birleşimden itibaren Meclise girme hakkını kazanacak.
Ayrıca, kınama cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte biri, Meclisten geçici olarak çıkarma cezasına çarptırılan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte ikisi kesilecek.
Anayasa Komisyonu, teklifin görüşmeleri için 12 Temmuz Çarşamba günü 2 saat, 14 Temmuz Cuma günü 13 saat, 17 Temmuz Pazartesi günü 17 saat, 18 Temmuz Salı günü 12 saat, 19 Temmuz Çarşamba günü 10 saat ve bugün 9 saat olmak üzere toplam 63 saat mesai yaptı.