TARİHTE BUGÜN / DOĞRUHABER / İSTANBUL / 28 KASIM

1905    İrlanda siyasi partisi Sinn Féin kuruldu. Sinn Féin(şinfeyn) 20.yüzyıl İrlanda'sında siyasi hareket ve bu hareketi destekleyenlerin oluşturduğu siyasi partidir. İrlandalı Arthur Griffith tarafından kurulmuştur. Adı Oldcastle'da basılan yerel bir gazete isminden gelmektedir. Parti bağımsızlık savaşı veren İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA)'nın siyasi kanadı olarak değerlendirilmektedir. Sinn Féin 'in en büyük özelliği İngiliz hükümetine karşı aşırı bir milliyetçi tavır göstermesine rağmen kendini sol bir parti olarak tanımlamasıdır. İrlanda Cumhuriyet Ordusu ya da kısaca IRA ise, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını savunan, 1969 yılında aynı adı taşıyan yapının parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır. İlk başlarda bağımsızlığın ancak silahlı mücadele ile mümkün olduğunu savunan organizasyon, 2005 yılında mücadelelerini sadece politik alanda sürdüreceklerini açıklayarak şiddet eylemlerine son vermiştir. Fakat IRA'dan ayrılan R-IRA, 9 Mart 2009 tarihinde, 2 İngiliz askerini vurarak, "mücadeleye devam" edeceğini bildirmiştir.

1912   Arnavutluk Osmanlı'dan bağımsız oldu. Arnavutluk resmî adı Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkan Yarımadası'nda ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den daha azdır.Arnavutluk'un Osmanlılarca fethinden sonra İslam dini, Arnavutlar'a üçüncü bir din olarak katıldı. 17. yüzyıldan sonra diğer Balkan milletleri gibi Arnavutlar da müslümanlaştılar. Ancak Arnavutlar müslümanlaşınca, Rumlar, Gürcüler, Çerkezler, Lazlar vb. gibi Türkleşmeyip, Arnavut kültürünü ve soylarını inatla korudular ve İstanbul Saray Yönetiminde Sadrazamlık, Paşalık, Valide Sultanlık gibi pek çok mevkiyi 17.yy.'dan sonra diğer sayısız etnik gruba rağmen ellerine geçirdiler. Bu sayede hem pozisyonlarını güçlendirdiler, hem de kendileri için asimilasyonu büyük beceri ile en alt düzeyde tuttular. Osmanlılar'ın Arnavutluk Katolik Kilisesine karşı politika sürdürmelerine karşın, Arnavut Ortodoks Kilisesi herhangi bir baskı görmedi, ayrıca 17. yy.'dan sonra bir kalkınma ve gelişim yaşadı. Osmanlı'nın son döneminde ülkenin kuzeyi İşkodra, merkezi Manastır ve güneyi Yanya viliayetinin sınırları içierisindeydi. 1. Balkan Savaşı'nda ülke Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan'ın işgaline uğradı ve yağmalandı. İtalya ve Avusturya Macaristan'ın araya girmesiyle Arnavutluk Krallığı kuruldu. 1. Dünya Savaşında Karadağ, Avusturya Macaristan, Yunanistan ve İtalya'nın savaş alanı oldu.

1920    Mehmet Akif (Ersoy) ve Eşref Edip ''Sebilü'r-Reşad'' dergisini Kastamonu'da çıkarmaya başladılar. Memleket meselerine duyarlı bir yayıncılık felsefesi izleyen dergi muhalefet ettiği yeni rejim tarafından sık sık kapatılmalara maruz kaldı. Derginin en büyük özelliklerinden birisi de Safahat'ın tamamına yakınının burada yayımlanmış olmasıdır.

1925     Kabul edilen Şapka Kanunu yürürlüğe girdi. Artık, başta memurlar olmak üzere “herkes şapka takacak." Şapka Kanunu aleyhine gösteriler Rize`de de yapıldı. 82 kişi tutuklandı, 8 kişi idam edildi. Yapılan baskı, işkence ve idamlara rağmen Müslüman Halk, “gavur serpuşu” diye adlandırdığı şapkayı giymemede kararlı olduğunu ortaya koyuyordu.

1936    Japonya müttefiki olduğu İtalya'nın Habeşistan'ı ilhakını tanıdı. İtalya`nın Habeşistan`ı işgal etmesi ve yayılmacı politikası, ikinci dünya savaşının ayak sesleri olarak algılanıyordu.

1938   Mustafa Kemal`in 5 Eylül'de yazdırdığı vasiyetnamesi açıldı. Atatürk, vasiyetinde; parasının nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü'nün çocuklarına yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya'daki mülkünü CHP'ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca paylaşılmasını istedi. Mustafa Kemal`in malvarlığının kaynağı belirtilmezken Kurtuluş Savaşı yıllarında, dünyanın dört bir yanından Müslümanlarca gönderilen yardımların nerelere aktarıldığı da tam olarak bilinmemektedir.

1940   II. Dünya Savaşı ortamında Türkiye, savaşa girmemesine rağmen 500 kilogramdan fazla tahıl stoklarına el konulmasını kararlaştırdı. CHP`nin tek parti yönetiminde yılların ihmaliyle meydana gelen sefalet için II. Dünya Savaşı, iyi bir bahane oluşturmuştu.

1945   Türkiye`de resmi araçlara kadın ve çocukların binmesi yasaklandı.

1958   Afrika'da Çad, Kongo, Gabon, Mali, Moritanya ve Senegal Fransız Birliği içinde bağımsızlıklarını ilan ettiler. Yıllarca Fransız sömürgesi olan bu yerlerin bağımsızlığını istemeyen Fransa hem Milletler Cemiyeti hem de Birleşmiş Milletler kararlarına rağmen diretmiş ve bir çok yerde de katliamlar yapmak suretiyle bağımsızlık taleplerini bastırmaya çalışmıştı.

1962   Amerika, gelen tepkiler ve protestolar üzerine Türkiye'deki orta menzilli “Jüpiter” füzelerini sökme kararı aldı.

1967   Türk jetleri Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yaparken Makarios, Yunan Alayı ile Türk Alayı'nın da Kıbrıs'tan çekilmesini istedi. NATO Genel Sekreteri Brosio, Ankara'da Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştü ve Atina'ya geçti. Gerginlik doruk noktasında. Türkiye savaş gemileri Kıbrıs karasularına girdi ve geri döndü.

1975   12 Mart sonrası haksız yere tutuklandığını iddia ederek Devlet aleyhine tazminat davası açan Prof. Uğur Alacakaptan, davayı kazandı ve Devlet 118.000 TL tazminat ödemeye mahkum edildi. Bu dava devletin haksızlıklarının sorgulanması açısından bir örnek oluşturdu.

1986    Hollanda sağlık bakanlığı Türk çayında yüksek oranda radyasyon bulunduğunu açıkladı. Çay- Kur Genel Müdürlüğü iddiaları "Batı tezgâhı" diye nitelendirdi ve "kaynatıldığında radyasyon yapraklarda kaldığından kirlilik oranı 5-6 kat düşer" açıklaması yaptı. O dönemde Sovyetler Birliği içinde olan Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Çernobil kentindeki Nükleer Güç Reaktörünün 4. ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salınmış 30 Nisan 1986 günü ise tüm dünya tarafından öğrenilmişti. Tüm Avrupa`nı ve Karadeniz ülkelerinin yoğun olarak etkilendiği bu nükleer kaza sonrası Türkiye`den yapılan çelişkili açıklamalar, kazanın sonuçlarının kamuoyundan gizlendiği yorumlarını beraberinde getirmişti.

1988   Başbakan Turgut Özal, Cumhuriyet gazetesine 500 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkûm oldu. Özal, 1982 yılında Cumhuriyet gazetesini "Babıâli'nin Pravdası" olarak nitelemişti. Pravda Gazetesi, 1991'de iktidardan uzaklaştırılıp yasadışı ilan edilmesine değin Sovyetler Birliği Komünist Partisi Mekez Komitesi'nin resmi yayın organı olmuştur. Kapanmasından hemen sonra eski çalışanları tarafından aynı adla tekrar kuruldu. İlk kez 1908'de Lev Troçki yönetiminde Viyana'da basılmaya başlanarak, kaçak yollardan Rusya'ya sokuluyordu. 1912'de Petersburg'da gizli bir gazete olarak yayımlanmaya devam edildi. Çarlık rejiminin polis örgütü tarafından sürekli olarak kapatılan gazete, her defasında başka bir adla yeniden çıktı.Sonunda 1917 Sovyet Devrimi'nden sonra partinin resmi yayın organı haline geldi.

1995   Tekstil ve döviz piyasalarının tanınmış isimlerinden yahudi işadamı Nesim Malki, Bursa`da uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü. İş dünyasında mevcut pastayı bölüşememe sonucu işlenen cinayet, mafya ve iş dünyası arasında yaşanan kirli ilişkileri de ortaya çıkarması bakımından önemli sayılmaktaydı. Cinayeti azmettiren kişi olma iddiasıyla, zeytin kralı olarak bilinen Erol Evcil, kırmızı bültenle aranmaya başlandı.

1997   Sivas'taki Madımak Oteli'nde, büyük bir provakasyon sonucu 2 Temmuz 1993`de 37 kişinin ölümüyle sonuçlanan olayla ilgili olarak yargılanan 99 sanıktan 33'ü idam cezasına çarptırıldı. Olayla ilgili yeterli delillerin bulunmaması ve yargılamanın taraflı bir ortam içerisinde medyanın yoğun propagandası altında yapılması hukukçular arasında büyük eleştiri ve tepkiye neden olurken “güdümlü yargı” tartışması yeniden başladı.

1999   Nesim Malki cinayetini azmettirdiği gerekçesiyle İnterpol tarafından da aranan Erol Evcil, Bursa'da bir villaya düzenlenen operasyon sonucu yakalandı.

2002   Abdullah Gül başkanlığında kurulan 58. Hükümet, TBMM'de yapılan oylama sonucunda 170 ret oyuna karşı 346 kabul oyuyla güvenoyu aldı. Böylece bir dönemin başlangıcı sayılacak olan Ak Parti İktidarı resmen başlamış oldu.

2002   Kenyada İsraillilerin sahibi olduğu bir otele düzenlenen intihar saldırısında 12 kişi öldü. Aynı gün Kenya`nın ikinci büyük kenti Mombasa havalimanından kalkan bir İsrail uçağına iki füze atıldı.