Başbakan Binali Yıldırım Pazartesi akşamı yapılan Bakanlar Kurulu toplantısının ardından, Cumhurbaşkanı Erdoğan`ın muhafet partileri CHP ve MHP lideriyle yaptığı zirvede yargı ile ilgili bir anayasa değişikliği için birlikte çalışma kararı alındığını söyledi. Öncelikle parti kurmaylarının biraraya gelerek üzerinde çalışacakları değişikliğinin temelini, askeri ve adli yargı arasındaki ayrımın ortadan kaldırılması olacak.
AK Parti kaynaklarından edindinilen bilgilere göre, mevcut durumda askeri yargı ve adli yargının kendi içlerinde de ikiye ayrılmasından oluşan tablo ortadan kaldırılacak.
Askeri yargı içindeki temyiz mahkemeleri, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Askeri Yargıtay ile, adli yargıda ise Yargıtay ve Danıştay olarak ikiye ayrılıyor. Dört ayrı ve birbirinden farklı usulleri, hakim ve savcıları olan bu yapı kaldırılacak. Onun yerine tek bir temyiz mahkemesi olacak.
Kaynaklar, askeri mahkemelerin disiplin mahkemeleri olarak görev yapacaklarını belirtti.
65. Hükümet programında da bu konuda düzenleme yapılması öngörülmüştü. Programın "Adalet Sistemi" başlıklı bölümünde şu ifadeler yer almıştı:
“Anayasal değişikliklere bağlı olarak yüksek yargıda içtihat düzeyinde dağınıklığı gidereceğiz. Bu çerçevede, askeri yargı disiplin mahkemeleri çerçevesinde faaliyet gösterecektir.
Temyiz mahkemelerinin, alt derece mahkemeleri üzerindeki hukukilik denetiminin ötesine taşan etkilerini azaltacağız ve temyizi, hukuki denetim ile sınırlandıracağız.
Yargı üst yönetimi ile temyiz mahkemelerinin oluşumunda TBMM`nin rolünü güçlendireceğiz, böylece yargının toplumsal meşruiyetini artıracağız”
Anayasa`nın 145. maddesi Askeri Yargı`yı, 154. maddesi Yargıtay`ı, 155. maddesi Danıştay`ı, 156. maddesi Askeri Yargıtay`ı, 157. maddesi ise Askeri Yüksek İdare Mahkemesini düzenliyor.
HSYK`nın yapısının değiştirilmesi planlanıyor
Yapılması planlanan ikinci temel değişiklik ise Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu`nun (HSYK) yapısının değiştirilmesi. Hükümet, kendi programında HSYK`nın Hakimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu olarak ikiye ayrılmasını öngörmüştü.
Ancak üzerinde asıl durulan, kurula üye seçimi sisteminin değiştirilmesi olacağı ifade ediliyor. 2010 yılında yapılan anayasa değişikliği ile, 22 asıl ve 12 yedek üyeden oluşan HSYK üyelerinin 4 asıl üyesi Cumhurbaşkanı, 3 asıl – 3 yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulu, 2 asıl – 2 yedek üyesi Danıştay Genel Kurulu, 1 asıl – 1 yedek üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu tarafından, geriye kalan üyeler ise hakim ve savcılar tarafından kendi aralarında yapılan seçimle belirlenmeye başladı.
Ancak özellikle hakim ve savcıların kendi aralarında yaptığı seçimlerin Kurul içerisinde Fethullah Gülen örgütü ile bağlantılı isimlerin kurulda ağırlık kazanmasına neden oldu. AK Parti kurmayları daha demokratik olacağı varsayımı ile getirilen yöntemin istenmeyen sonuçlar ortaya çıkardığını savunuyor. Bu nedenle HSYK üyelerinin bir kısmının TBMM tarafından seçilmesi üzerinde duruluyor. Bazı üyelerin Cumhurbaşkanı tarafından atanabileceği bir kısmının ise Meclis`te grubu olan partiler tarafından gösterilen adaylar arasından seçilebileceği belirtiliyor.
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu`nu Anayasanın 159. maddesi düzenliyor.
Kaynak: Al Jazeera