Kış aylarında Afrika gibi sıcak ülkelere göç eden kırlangıçlar (hachacik), yaz mevsimi ile birlikte yine görülmeye başladı.

Batman'ın Kozluk ilçesine bağlı Karpuzlu (Selive) köyünde yol yapımında için alınan toprağın ardından oluşan tepe binlerce kırlangıca ev sahipliği yapıyor. Görenleri hayrete düşüren kırlangıçlar, ani hareket ve hızlarıyla dikkat çekiyor.

Çay, tepe ya da evlerin sütunlarında yuva yapan kırlangıçlar, 2 yıldır söz konusu tepede yuva yapıyor. Tepede yuva yapan kırlangıçlar hakkında bilgi veren köy sakinlerinden Mehmet Hadi Biçici, göç eden kırlangıçların yaz aylarında geri döndüklerini söyledi.

"Tepe ve çaylarda yuva yapan kırlangıçlar 2 yıldır bizi şaşırtıyor"

Biçici, "Her yıl yaz aylarında kırlangıçları görüyoruz. Daha önce tepe ve çaylarda yuva yapan kırlangıçlar 2 yıldır bizi şaşırtıyor. Şu an yuva yaptıkları yer, yol yapımında kullanılan toprağın oluşturduğu tepedir. Bu tepe oluştuktan sonra binlerce kırlangıç buraya yuva yapmaya başladı." dedi.

Havaların soğumasıyla kırlangıçların sıcak bölgelere göç ettiğini ifade eden Biçici, şöyle konuştu: "Kırlangıçlar hızlı hareketleri ile dikkat çekiyor. Normalde sayıları daha fazladır, bugün hava kapalı olduğundan dolayı fazla yoktur. Her yıl kırlangıçları köyümüzde görüyoruz. Sıcak bölgelere toplu bir şekilde göç eden kırlangıçlar, havaların soğumasıyla buradan göç ediyorlar."

Kırlangıçların özellikleri

Yaşamları, beslenmeleri ve göç edişleri hakkında ilginç hayat hikâyeleri olan kırlangıçlar, soğuk havalar dışında dünyanın her yerinde yaşamaları mümkün. Göçmen kuş türlerinden olan kırlangıçlar, geniş-sivri kanatlı, çatal kuyruklu ve ötücü olmalarıyla dikkat çekiyor.

Yaklaşık 100 farklı çeşidi olan kırlangıçların en fazla tanınan ve görülebilen cinsleri; kaya, yar, ağaç, tencere ve kır kırlangıçlarıdır. Kırlangıçlar karnı beyaz; kuyruk, baş ve kanatları oldukça siyah, gerdan ve alnı ise kahverengi olup parlak tüylüdür.

Kırlangıçlar zayıf ayaklarından dolayı yerde fazla kalamaz ama oldukça süratli ve kıvrak manevralar yaparak uçarlar. Et ve ot yiyemeyen kırlangıçlar, gagalarının geniş ve yırtmaçlı olmasıyla sadece uçan kanatlı böcek-sinek türlerini yeme özelliğine sahiptirler.

Allah'In verdiği içgüdüleriyle hareket eden bu kuşlar, DNA’larına işlenmiş marifetle büyük bir zanaatkâr gibi yuvalarını işleyerek inşa ederler. Yuva yapma konusunda oldukça mahir olan bu kuşlar, gagalarıyla taşıdıkları çamur ve çalılardan dikkatli bir şekilde bir sığınak gibi korumalı yuva inşa ederler.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde görülen kırlangıç çeşitlerinden olan kır kırlangıçlarının, gerdanları kırmızı renkte olup, çatal kuyruklu ve boyları 15 ile 23 santim arasındadır. Göçebe hayatı yaşayan kırlangıçlar, Türkiye’ye bahar aylarından itibaren göç eder ve sıcaklar bitene kadar 6 ay gibi bir süre yaşadıktan sonra başka sıcak ülkelere giderler. Türkiye’ye geri geldiklerinde önceki seneden kalma yuvalarında kırık döküğü varsa tamir eder, eğer sağlamsa 6 ay boyunca o yuvalarda yeniden yaşarlar. Kırlangıçlar 10 ile 12 yıl gibi bir süre hayatta kalırlar.

Kır kırlangıçları ayakları zayıf olduğundan dolayı fazla yürüyüp zıplayamazlar. Havada kalma süresi ortalama 8 saati bulan kır kırlangıçları, 8 saat hiç durmadan uçabilirler. Yere fazla teması olmayan kır kırlangıçları, havada uçan sinek ve böceklerle beslenirler. Ot ile beslenmeyen kırlangıçlar, yavruları için de havada yakaladıkları sinek ve böcekleri yem olarak götürürler. Yerde sadece su ve çamur ihtiyaçlarını karşılayıp tekrar havalanan kırlangıçlar 6 ayda bir yumurtlarlar.

Türkiye de yaşadıkları 6 ay boyunca sağlam bir yuva yapan kırlangıçlar yumurtlar ve kuluçkadan sonra yavrularını büyütüp göçe hazırlanırlar. Toplu bir şekilde göç eden kırlangıçlar, sıcak bölgelerin hafif soğumaya başlamasıyla sıcak bölgelere göçe başlarlar. (M. Hüseyin Temel, Emrah Deniz - İLKHA)