Pankreasın yeterli insulin üretememesi veya vücudun ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu diyabetin ortaya çıktığını belirten Uzm. Dr. İzzet Burhanettin Seçkin, insülin üreten hücrelerin azalması ile birlikte hastalığın ömür boyu devam ettiğini söyledi.
Kan şekeri yüksekliğinin sürekli olarak devam etmesi durumunda organlarımızda sinir, göz, kalp, böbrek gibi zaman içerisinde ciddi bozukluklara neden olduğuna dikkat çeken Seçkin, “Normal metabolizmada besinler, vücudun başlıca yakıtı olan glukoza (şeker) dönüşmek üzere bağırsaklarımızda parçalanırlar. Daha sonra bu glukoz bağırsaklardan kana geçer ve kandaki şeker düzeyi yükselmeye başlar.” dedi.
Şeker hastalığı hakkında bilgiler veren Seçkin, şunları ifade etti: “Sağlıklı bireylerde kana geçen glukoz pankreastan salgılanan insülin hormonu yardımıyla hücrelerin içine taşınır. Şayet insülin hormonu vücudumuzda olmazsa ya da etkisi bozulmuş ise şeker hücrenin içine taşınamayacağı için glukoz kanda artarak şeker hastalığı dediğimiz kan şekeri yükselmesi gelişmiş olur. Bu kan şekeri yüksekliği sürekli olarak devam edecek olursa organlarımızda sinir, göz, kalp, böbrek gibi zaman içerisinde ciddi bozukluklara neden olur.”
Diyabet riski kimlerde daha fazladır?
Herkeste, her yerde, her yaşta şeker hastalığı teşhis edilebileceğini söyleyen Seçkin, "Ailesinde şeker hastalığı olanlar, şişman kişiler, 4 kilodan daha ağır bebek doğuran kadınlar, stres altında yaşayan kişilerde şeker hastalığı görülme riski daha yüksektir." dedi.
Diyabetin tedavi süreci
Tedavideki temel amacın kan şeker düzeyini normal sınırlar içinde tutmak olduğunu belirten Seçkin, "Bunu sağlamak için hastaya ilk önce perhiz verilir. Kişinin dengeli ve yeterli beslenmesi için perhiz doktor kontrolünde kişinin yaşına kilosuna cinsine göre belirlenmelidir. Şeker hastalarına toz şeker, kesme şeker, bal gibi çabuk sindirilen besinler yasaklanmıştır. Bunun yerine hastalar için en uygun besinler olan taze sebzeler ve tahıllar önerilir. Örneğin beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmelidir. Böylece vücut doğru beslenme sayesinde insülini daha iyi kullanır. Protein ve yağ düzeyi de minimuma indirilmelidir. Çünkü protein karaciğerde şekere dönüştürülür. Yağ da çok önemli bir enerji kaynağıdır ve kilo sorununa yol açar. Bu nedenle hayvansal yağ ve margarinden uzak durmak gerekir. En uygun olan yağ bitkisel yağlardır. Bir diğer tedavi metodu ise spor yapmaktır.” şeklinde konuştu.
Diyabet kontrolünün önemi
Amacın kan şekerinin normal sınırlarda tutularak diyabetin organlar üzerinde yapacağı olumsuz etkilerin önlenmesi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi olduğunu söyleyen Seçkin, "Diyabet iyi kontrol edilemediğinde vücuttaki tüm organlara zarar verebilmektedir. Bir yandan kan damarlarının yapısını bozarak göz, böbrek ve sinirleri etkilemekte, diğer yandan kalp hastalığı, inme nedeniyle de erken ölümlere neden olabilmektedir. Körlük, böbrek yetersizliği, bunama ve ayak sorunlarının en önemli nedenlerinden biridir. Kan şekerinin normal sınırlarda tutulması, komplikasyonların ortaya çıkmasını geciktirebileceği gibi aynı zamanda önleyebilir.” diye konuştu.
Seçkin, Diyabet hastalığının belirtilerini ise maddeler halinde şu şekilde sıraladı:
- Çok fazla su içme ve içme isteği
- İştahın açılması ve fazla yemek yeme
- Çok sık idrara çıkmak ve geceleri bunun için sık sık uyanmak
- Ciltte kuruma, sürekli halsizlik, yorgunluk ve çabuk yorulmak
- Yaraların geç iyileşmesi
- Bazen bulanık görme
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma görülmesi
Diyabetten korunmak için neler yapılmalı?
Seçkin, şeker hastalığından korunmak için yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:
- Kan şekeri düzeyinizi düzenli olarak ölçün veya ölçtürün ve kaydedin.
- Sigara içiyorsanız bırakın.
- Şeker hastalığının uzun dönemde ortaya çıkan komplikasyonları konusunda mümkün olduğunca fazlaca bilgi edinin.
- Sık sık tansiyonunuzu kontrol edin; yüksekse düşürmek için ne yapmanız gerektiğini öğrenin ve verilen tedaviyi aynen uygulayın.
- Her yıl tam bir göz muayenesinden geçin.
- Böbrek hasarına ait belirtiler açısından kanınızda ve idrarınızda gerekli testleri yaptırın. Sonuçların ne anlama geldiğini, böbreklerinizi korumak için neler yapmanız gerektiğini öğrenin.
- Kan yağlarınızı ölçtürün; yüksekse nasıl düşürüleceğini öğrenin.
- Sinir hasarına ait yakınmalar (el ve ayaklarda karıncalanma ve yanma hissi, his azalması gibi) varsa, doktorunuza mutlak söyleyin.
- Ayaklarınızı ve derinizi her gün kontrol edin. Ayakkabılarınızı geniş ve yumuşak derili ayakkabılardan seçin, tırnaklarınızı uzun ve düz kesin. Herhangi bir sorun varsa hemen tedavi edilmesini sağlayın.
- Gebe iseniz veya gebe kalmayı planlıyorsanız hemen doktorunuzu görün. Kan şekerinizin gebelik öncesinde ve sırasında normale yakın değerlerde devam ettirilmesi hem sizin, hem de bebeğinizin karşılaşabileceği riskleri azaltır. (İLKHA)