KUALA LUMPUR/BİRLEŞMİŞ MİLLETLER - ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suriye'deki kimyasal silah saldırılarının sorumlularının ortaya çıkarılmasını amaçlayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tasarısı üzerinde Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile anlaşmaya vardıklarını açıkladı.
Güney Doğu Asya Ülkeleri İşbirliği Örgütü (ASEAN) 48. Dışişleri Bakanları Toplantısı'na katılmak için Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da bulunan Kerry, Lavrov ile bir araya geldi.
Görüşmenin ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kerry, Suriye'deki kimyasal saldırılardan kimlerin sorumlu olduğunu belirlemek için bir soruşturma mekanizması kurulmasını öngören tasarı konusunda anlaşmaya vardıklarını söyledi.
Tasarının müfettişlere saldırıların ardındakileri sorumlu tutma olanağı sağlayacağını kaydeden Kerry, "Yapmaya çalıştığımız şey, gerçekleri ortaya çıkarmanın da ötesine geçmek, kimlerin kullandığını bulup, hesap vermelerini sağlamak" dedi.
Suriye'nin başkenti Şam yakınlarında 21 Ağustos 2013'te kimyasal silah kullanılarak düzenlenen ve yüzlerce sivilin ölümüne neden olan saldırının ardından ABD ve Rusya'nın desteğiyle BMGK, Suriye'deki kimyasal silahların ve kimyasal silah yapımında kullanılan malzemelerin yok edilmesini öngören tasarıyı kabul etmişti.
Suriye hükümeti, karara destek vermiş ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne katılma kararı almıştı. Ülkede bulunan bin 300 ton kimyasal yok edilmişti. Örgüt, deklare edilmemiş kimyasal silah bulunup bulunmadığını belirlemek için araştırmalarına devam ediyor.
ABD tarafından BM Güvenlik Konseyi'ne sunulan ve Suriye'de kimyasal silah kullananların tespit edilmesini isteyen karar tasarısının bugün oylamaya sunulacağı bildirildi.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre TSİ 17.00'de oylanması planlanan karar tasarısında, saldırıların faillerinin belirlenmesi için BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'dan, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) Genel Direktörü Ahmet Üzümcü ile koordineli bir şekilde ortak soruşturma mekanizması oluşturarak onay için 20 gün içinde Konsey'e sunması isteniyor.
Tasarıda, Konsey'in onay vereceği soruşturma ekibinden, Suriye'de klorin gazı da dahil her türlü zehirli kimyasalın silah olarak kullanılmasıyla ilgisi olan, kullanan, organize eden, kimyasal madde sağlayan tüm birey, grup ve hükümetleri tespit ederek, ilk raporunu 90 gün içinde BM Genel Sekreteri'ne sunması talep ediliyor.
Tüm bölgelerde inceleme yapma yetkisi
Suriye'deki tüm taraflardan soruşturma ekibinin "makul şüphe" bulunan tüm noktalarda arama yapmalarına izin verilmesi istenen tasarıda, tüm BM üyesi ülkelerden de ekibe ellerindeki bilgi ve belgelerle destek olmaları istendi.
Soruşturma mekanizmasının görev süresinin bir yıl olacağı ve gerekirse bu sürenin uzatılabileceği kaydedilen tasarıda, tespit edilen sorumlulara uygulanacak yaptırımlar konusuna ise doğrudan işaret edilmiyor.
Tasarıda, daha önce kabul edilen 2118 sayılı BMGK kararı hatırlatılarak, bu kararda kimyasal silah saldırısında bulunanlara BM Şartı'nın 7. bölümü kapsamında önlemler alınacağının vurgulandığı teyit ediliyor.
Tasarının kabul edilmesi için 15 üyeli Konsey'de en az 9 ülkenin olumlu oy kullanması ve daimi temsilciler ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere'nin tasarıyı veto etmemesi gerekiyor.
AA