Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından peynir ile ilgili Türk Gıda Kodeksi kapsamında yapılan ilk düzenleme yolda. Peynirin çeşidine göre üretiminden, tuz-yağ oranına, etiket bilgilerinden muhafazasına kadar tüm standartları belirleyecek olan tebliğ yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderildi.
Peynir Sektörü, Üniversiteler ve Sivil Toplum Kuruluşlarından olmak üzere toplam 106 kurumun görüşünü alarak tebliği hazırlayan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bu güne kadar Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan standartlara göre yürütülen iş ve işlemleri genişleterek mevzuat kapsamına alıyor.
Bölgesel peynirler, aldıkları tescile göre istisnai olarak üretilebilecek
Üretildiği yerin ismiyle tanınan Diyarbakır Örgü Peyniri, Edirne Beyaz Peyniri, Erzurum Civil Peyniri, Erzincan Tulum Peyniri ve Ezine Peyniri gibi coğrafi işaret almış olan peynirlerin, hijyen, mikrobiyoloji ve katkı gibi konularda Türk Gıda Kodeksi hükümlerine uygun olması kaydıyla, aldıkları tescile göre istisnai olarak üretimi yapılabilecek.
Peynirlerde yağ oranları yeniden düzenlendi
Ülke genelinde yaygın olarak üretilen beyaz peynir, kaşar peyniri, tulum peyniri gibi peynirleri tanımlayan tebliğ ile peynirler, tam yağlı, yarım yağlı, az yağlı ve yağsız olmak üzere 4 grupta satışa sunulacak. Kuru maddede en az yüzde 45 yağlı olan peynirler, tam yağlı kategorisinde yer alırken, yüzde 45-25 yağlı olanlar yarım yağlı, yüzde 25-10 yağ içerenler az yağlı, yüzde 10 ve altında yağ içerenler ise yağsız şeklinde adlandırılacak.
Daha önce kuru maddede en fazla yüzde 30 yağ içeren peynirler için kullanılan ve halk arasında ‘light’ olarak da bilinen yağı azaltılmış ifadesi, yeni düzenleme ile ‘kuru maddede yüzde 25’in altında yağ içeren’ peynirler için kullanılabilecek. Bu ürünlerin yağ içeriği etiket bilgilerinde en az 3 milimetre büyüklüğünde punto karakterler kullanılarak yazılacak.
Peynirlerin etiketinde veya ambalajında tüketicinin yanıltılmasına neden olan ‘köy peyniri, geleneksel peynir, doğal peynir, çiftlik peyniri’ gibi ibarelere yer verilemeyecek.
Peynirlerde aroma kullanılamayacak
Bakanlık, özellikle karışım peynirlerde yaygın olarak kullanılan ve tüketicinin yanıltılmasına neden olan süt ve süt ürünleri aroma vericilerinin kullanımını yasaklıyor. Buna göre koyun sütü aroması, keçi sütü aroması ve tereyağı aroması gibi süt ve süt ürünleri aroma vericileri peynir üretiminde kullanılamayacak.
Sadece tek bir türe ait süt kullanılarak üretilen peynirlerde, türün adı, peynir adı ile birlikte etikette belirtilecek ve hayvanın resmi kullanılabilecek. Başka bir deyişle inek, koyun veya keçi sütünün ikisi veya üçü birden kullanılarak üretilen peynire, inek, koyun ve keçi peyniri gibi ifadeler yazılamayacak ve hayvanın resmi kullanılamayacak.
Çiğ sütten üretilen peynirlerde olgunlaştırma süresi belirtilecek
Çiğ sütten üretilen ve olgunlaştırılarak piyasaya sürülen peynirlerde de etiket bilgilerinde üretim tarihinin ve “çiğ sütten üretilmiştir” ibaresinin en az 3 milimetre yüksekliğinde yazılması zorunlu olacak. Yine düzenlemeye göre çiğ sütten üretilen peynirlerde olgunlaştırma süresi en az 4 ay olacak. Bu tür peynirler için her türlü hijyen şartları sağlanmış olacak.
Çiğ sütten üretilen peynirler dahil, olgunlaştırılarak piyasaya arz edilen peynirlerin etiketinde; “üretim tarihinden itibaren en az… gün olgunlaştırılarak piyasaya arz edilmiştir” ibaresi ile üretim tarihinin gün/ay/yıl olarak yazılması zorunlu olacak.
Küflü peynir üretimi de kontrol altına alınacak. Peynir Tebliğine göre küflü peynir üretecek üretici, kullanacağı küf kültürüyle ilgili özel izin almak için bakanlığa başvuracak. Bakanlık gerekli risk analizi ve diğer değerlendirme sonuçlarına göre karar verecek.
Peynire tuz ayarı
Yeni düzenlemeyle peynirlerin içerebileceği maksimum tuz oranı mevcut uygulamaya göre yüzde 35 ila yüzde 61 arasında değişen oranlarda azaltılıyor. Peynir üretiminde türüne göre değişmek üzere, kuru madde oranının yüzde 3 ile 7,5’i arasında tuz kullanılabilecek. Peynirlerin sertlik karakterleri, yağlılık sınıflandırması ve olgunlaşma sürelerini belirleyen tebliğ ülkemizde yaygın olarak üretilen peynirlerin türüne göre değişmek üzere nem miktarını en az yüzde 40 en fazla 80 şeklinde sınırlandırıyor.
Peynir 10 derecenin altında muhafaza edilecek
Peynirlerin, muhafazası, taşınması ve piyasaya arz edilme sürecinde 10 derecenin altında tutulması zorunlu olacak. Özellikle pazar, fuar ve benzeri yerlerde peynirler, Türk Gıda Kodeksine uygun ambalajlarda 10 derecenin altında muhafaza edilerek satışa arz edilecek.
Peynir Tebliğinin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 2015 yılı sonuna kadar, yine mevcut işletmelerin yayım tarihinden önce piyasaya arz ettiği ürünler için 2016 yılı sonuna kadar geçiş süresi olacak. (İLKHA)