HABER MRK - Uluslararası Af Örgütü tarafından Suriyeli mülteciler hakkında hazırlanan raporda; uluslararası toplumun, Türkiye'ye sığınan Suriyeli mülteciler konusunda duyarsızlığına dikkat çekildi. Raporda binlerce mültecinin yoksulluk içinde yaşadığı kaydedildi.

"Hayatta Kalma Mücadelesi: Türkiye'deki Suriye'den Gelen Mülteciler" adlı rapor, son 3 buçuk yılda Türkiye’ye sığınan 1 milyon 600 bin insanın karşı karşıya kaldığı insan hakları risklerini de belgeledi. Rapor ayrıca uluslararası toplumun mülteci krizi ile ilgili anlamlı finansal sorumluluk alma konusunda gösterdiği içler acısı isteksizliğine de dikkat çekti.

Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner, mülteci gerçeği ile ilgili şu bilgileri verdi:

“Uluslararası toplumun sağladığı insani yardım yetersiz”

"Türkiye açıkça Suriye'den gelen yüz binlerce mültecinin en basit ihtiyaçlarını bile karşılama konusunda çırpınıyor. Bunun sonucunda da sınırı geçmeyi başarmış olanların çoğu yoksulluk içinde bir hayatla baş başa kalıyor. Uluslararası toplumun sağladığı insani yardım acınası bir şekilde yetersiz kaldı ama Türkiye'nin de yardımı talep edip buna olanak sağlamak için daha fazlasını yapması gerekiyor."

“Türkiye yükün büyük bir kısmını kendi başına sırtladı”

Gardner, “Türkiye, Suriye'deki şiddet, zulüm ve diğer insan hakları ihlallerinden kaçan 3 milyon 200 bin kadın, erkek ve çocuğun yarısına ev sahipliği yapıyor. Şu ana kadar mülteci krizi ile ilgili Türkiye 4 milyar dolar harcadı. Bu sırada Ekim 2014'ün sonuna kadar, uluslararası bağışçılar, Birleşmiş Milletler'in Suriye için bölgesel fonlama çağrısından Türkiye'ye ayrılan 497 milyon doların sadece yüzde 28'ini üstlendi.

Türkiye bu finansal yükün büyük bir kısmını kendi başına sırtladı. Varlıklı ülkelerin bir bütün olarak mülteci krizi ile ilgili daha büyük finansal sorumluluk alma konusundaki isteksizliği ve yeniden yerleştirme konusudaki cüzi teklifleri gerçekten içler acısı" ifadelerini kullandı

Gardner, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

Türkiye'de bulunan, Suriye'den gelen 1 milyon 600 bin mültecinin sadece 220 bini iyi olanaklara sahip 22 kampta yaşıyor. Bu kamplar ise şu an tam kapasite çalışmakta. 1 milyon 300 binden fazla mülteci kendilerini korumak için bir başına bırakılmış durumda. Türkiye hükümetinin kaynaklarına göre, resmi kampların dışındaki Suriye'den gelen mültecilerin sadece yüzde 15'i insani yardım kuruluşlarından ya da ajanslarından yardım alıyor.

Temel yiyecek ve sığınma sağlama ihtiyacı, ailelerin iki yakalarını bir araya getirmek için ümitsiz yollara başvurmasına yol açıyor, buna çocuklarını çalıştırmaları dahil.

Raporda yer verilen Türkiye’deki Suriye'den gelen mültecilerle ilgili veriler ve sayılar şöyle:

Suriye’deki çatışmanın, Mart 2011’de başlamasından bu yana, insanlar üzerindeki etkileri:

-190 binden fazla kişi öldü. Suriye içindeki 10,8 milyon kişinin insani yardıma acilen ihtiyaç duyduğu rapor ediliyor. Bunların arasında 6,45 milyon ülke içinde yerinden edilmiş birey de bulunuyor.

-4 milyon kadın, erkek ve çocuk, şiddet, zulüm ve diğer tahammül edilemez zorluklardan kaçmak üzere ülkeyi terk etti.

Nerede, ne kadar Suriyeli mülteci var?

-Suriye’ye sınırı olan ülkeler -Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır- Suriyeli mültecilerin yüzde 95’ine ev sahipliği yapıyor;

-Ekim 2014 itibarıyla Lübnan’da 1,13 milyon kayıt edilmiş Suriyeli mülteci bulunuyor;

-Ürdün 619 bin Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor;

-Suriye'den gelen en az 1,6 milyon mülteci Türkiye’de bulunuyor. Sadece İstanbul’da Suriye'den gelen 330 bin mülteci bulunduğu tahmin ediliyor;

-Kendi nüfuslarına oranlandığında, Lübnan ve Ürdün Suriye'den gelen en büyük mülteci nüfusunu barındırıyor. Türkiye ise Suriye dışındaki en büyük Suriye'den gelen mülteci nüfusunu barındırıyor.

Türkiye’deki Suriye'den gelen mültecilerin durumu

-Türkiye 220 bin mülteciyi barındıran iyi olanaklara sahip 22 mülteci kampı inşa etti;

-Kamplar tam kapasitede çalışırken, Suriye'den gelen mültecilerin yaklaşık yüzde 85’i kampların dışında yaşıyor;

-Ekim 2014’te Türkiye yetkilileri, Suriyeli mülteciler için hukuki statüyü güvence altına alan ve uzun zamandır beklenen Geçici Koruma Yönetmeliği’ni yayımladı. Fakat Yönetmelik henüz uygulanmaya başlamadı.

Dünyanın bir nesildeki en kötü mülteci krizine karşı Türkiye’nin tutumu ve uluslararası toplumun başarısızlığı

-BM’nin, 2014 yılında, mülteciler için bölgesel fonlama çağrısı kapsamında talep ettiği 3,74 milyon Dolar tutarındaki yardımın 18 Kasım 2014 itibarıyla yüzde 53’ü ulaştırılmış bulunuyor;

-Türkiye Suriyeli mülteciler için 4 milyar Dolar harcadığını belirtirken, BM’nin 2014 yılı Suriye'den gelen mülteciler için bölgesel fonlama çağrısı kapsamında Türkiye için ayrılan 497 milyon Dolarlık yardımın 5 Kasım 2014 itibarıyla sadece yüzde 28’i Türkiye’ye ulaştırılmış bulunuyor;

-Yeniden yerleştirme taahhüdü açısından başı çeken ülke konumundaki Almanya, insani başvuru veya bireysel destek programları aracılığı ile 28 bin 500 mülteciyi kabul etmeye söz verdi;  

-Ekim 2014’e kadarki son üç yılda 28 Avrupa Birliği üye ülkesinin tamamına ulaşan ya da bu ülkelerde sığınma başvurusunda bulunan Suriyelilerin sayısı yaklaşık 140 bin. Bu sayı Eylül 2014’te sadece bir hafta içerisinde İslam Devleti’nin Kobane’de (diğer adıyla Ayn el-Arab) ilerlemesi sonucu kaçarak Türkiye’ye ulaşan 144 bin kişiden daha az.

Türkiye’nin Suriye sınırındaki hak ihlalleri

-Türkiye’nin Suriye sınırı 900 kilometre uzunluğunda ve çatışmanın başladığı Mart 2011 tarihinden bu yana çoğu zaman çatışma alanı olmuş durumda;

-Suriye’de şiddet olaylarının tırmanmasıyla bazı sınır geçişleri tamamen durduruldu.

-Her ne kadar Türkiye, Suriye’den gelen mülteciler için resmi olarak “açık kapı” politikası uygulasa da sınır geçişleri sadece pasaportu olan veya “acil tıbbi ve insani ihtiyaçları olan” mültecilere açık. Bu durum birçok kişiyi düzensiz bir şekilde sınırı geçmeye zorluyor.

-Suriye’den gelen Filistinlilerin neredeyse tamamı, belgeleri Türkiye sınır görevlileri tarafından rutin bir şekilde reddedildiğinden, düzensiz bir şekilde Türkiye’ye girmeye zorlanıyor;

-Türkiye sınır görevlileri Suriyeli mültecilere yönelik, ölümlere, yaralanmalara ve savaş alanına geri itilmelere yol açacak şekilde yasa dışı güç kullandı.

Suriyeli mülteciler arasında yaygın olan yoksulluk

-Hükümet tarafından işletilen mülteci kampları tam kapasite çalıştığı için Suriye'den gelen mültecilerin yüzde 85’i kendi başlarının çaresine bakmaya terk edilmiş durumda;

-Kaynak yetersizliği birçok Suriyeli mülteciyi boş binalarda veya açıkta kalmak gibi ağır şartlarda yaşamaya zorluyor;

-Suriye'den gelen mültecilerin hukuki olarak çalışmalarına izin verilmiyor. Düzensiz işler, onları işverenlerin sömürüsüne karşı savunmasız bırakıyor;

-Düzensiz olarak çalışabildikleri işlerde Suriye'den gelen mülteciler ya maaşlarını alamıyor ya da aldıkları maaş yeterli yaşam standartlarına erişebilmelerine olanak vermiyor;

-Kamp dışındaki Suriyeli mültecilerin barınma ihtiyaçları genellikle karşılanmıyor ve birçoğu yetersiz veya insanlık dışı sayılacak koşullarda barınıyor;

-Kamp dışındaki Suriyeli çocukların büyük çoğunluğu eğitime erişemiyor. Bazıları ailelerini desteklemek için çalışmak zorunda kalıyor;

-Türkiye yetkililerine kayıt olan tüm Suriyeliler için teorik olarak güvence altına alınan ve bu açıdan iyi örnek teşkil eden sağlık hizmetlerine ücretsiz erişim ülke genelinde tam olarak uygulanmıyor. (İLKHA)