Milat`tan Önce (MÖ) 4000 yılında kurulan Kudüs’ün surlar içindeki bölümü Eski Şehir, üç ayrı ilahi dine inanan insanlar açısından büyük öneme sahip bir bölge: Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler.

‘Eski Şehir’ bölgesi Ermeni, Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman mahalleleri olmak üzere dört kısma ayrılmış durumda. Bugün Eski Şehir’e çıkan 11 ayrı kapının yedisi açık.

Dünya Mirasları içinde kabul edilen Eski Şehir içerisinde bulunan Harem-i Şerif olarak bilinen bölgede, Müslümanlar için Mekke ve Medine’den sonra en önemli üçüncü kutsal yer kabul edilen Mescid-i Aksa Camisi yer alıyor.
Harem-i Şerif’in içinde ayrıca Hz. Muhammed’in göğe yükseldiği Kubbet-üs Sahra bulunuyor.

israil’in 1967’de Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze Şeridi’ni işgal etmesinden bu yana Harem-i Şerif ile ilgili meseleler Ürdün hükümeti tarafından desteklenen Kudüs Vakfı tarafından yürütülüyor.

israil ise Doğu Kudüs’ü işgal ettikten sonra bu bölge üzerinde hak sahibi olduğunu halen iddia ediyor.

Kudüs Vakfı, bölgedeki okulların ve yardım işlerinin yanısıra, Mağaribe kapısı dışındaki tüm kapıların korumasını üstleniyor.
Normal şartlarda Harem-i Şerif sadece Müslümanların ibadeti için açık ancak israil ordusu sık sık israilli siyasetçi ve yerleşimcilerin içeri girişine izin veriyor.
 

Aksa Camisi 20. yüzyılda ilk kez onarıma girdi

İngiliz mandası altındaki Filistin’de Müslümanların en yüksek organı olan Yüksek Müslüman Konseyi, Türkiyeli mimar Ahmet Kemalettin Bey’i, Aksa Camisi’nin 20. yüzyıldaki ilk restorasyonunu yapması için görevlendirdi. Caminin temeli ile kolon ve kirişinde onarım yapıldı.

Kutsal mekânların gözetimi Ürdün’e geçti / 11 Mart 1924

Eski Ürdün devletinin lideri Şerif Hüseyin Bin Ali, Kudüs’te Müslümanların kutsal mekânlarının gözetimini üstlendiğini ilan etti.

1948 Yahudi askeri birlikler Kudüs’ün yüzde 85’ini işgal etti

1948’deki savaşın sonunda, silahlı Yahudi birlikleri Kudüs’ün yüzde 85’ini işgal etti. Ürdün Arap Lejyonu, Doğu Kudüs’ün Eski Şehir’i de çevreleyen yüzde 11’lik bölümü de dahil olmak üzere Batı Şeria’da kontrolü sağladı.

10 Haziran, 1967 /  İsrail Kudüs’ü bölünmez başkent ilan etti

Altı Gün Savaşı’nın bittiği gün İsrail Kudüs’ü, hiçbir devlet tanımasa da ‘sonsuza kadar ve bölünmez başkent’ ilan etti.

15 Ağustos, 1967 / İsrail Yahudilerin Harem-i Şerif’te dua etmesini yasakladı

İsrail ordusunun başhahamı Rabbi Goren ve beraberindeki Yahudilerin Harem’i Şerif’e girerek, yeni bir gelenek başlatma girişimi, Filistinliler ve Ürdünlülerin büyük tepkisine neden oldu. Bunun üzerine İsrailli yetkililer Yahudilerin Harem’i Şerif’te ibadet etmesini yasaklayan bir kanun çıkardı.

21 Ağustos, 1969 / Mescid-i Aksa’ya ilk saldırı

Denis Ruhan adlı bir Yahudi Mescid-i Aksa`yı kundaklama girişiminde bulundu ve caminin belli bölgelerine zarar verdi.

1970 / israil’in Aksa yakınlarındaki kazı çalışmaları

Uzun bir süre israil yönetimi, fiilen kontrolünü kabul etmesine rağmen Kudüs Vakfı’nın Aksa Camii’nde herhangi bir faaliyette bulunmasına izin vermedi. Aksine Kudüs Vakfı’nın tepkisine rağmen Aksa yakınlarında kazı çalışmaları ve yıkımları sürdürdü.

27 Nisan, 1982 / Meir Kahane’nin Harem’i Şerif’e yürüyüşü

Aşırı sağcı Kah Partisi`nin lideri Meir Kahane, beraberindeki yaklaşık 100 kişiyle Harem’i Şerif’e baskın düzenledi.

27 Ocak, 1984  Aksa’yı havaya uçurma girişimi

`Haremüşşerif Sadıkları` adlı grubun lideri Yehuda Etzion isimli bir Yahudi, Aksa Camii’nin yıkılması ve yerine Üçüncü Yahudi Tapınağı’nın inşa edilmesi ‘hayaliyle’ Aksa Camii`ne saldırı girişiminde bulundu ve tutuklandı. Harem-i Şerif’e girişi yasaklandı.

15 Ocak, 1988 / israil ordusu Müslümanlara ateş etti

Birinci İntifada’nın en sıcak günlerinden birinde, Aksa Camisi`nde ibadet eden Müslümanlara israil askerleri göz yaşartıcı gaz ve plastik mermiyle saldırdı. 40 kişi yaralandı.

21 Ağustos, 1988 / Ürdün Batı Şeria ile bağlarını kopardı

Ürdün Kralı Hüseyin Bin Talal, Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat’ın talebi üzerine Temmuz 1988’de Batı Şeria ile tüm resmi ve idari bağlarını kopardığını açıkladı.

8 Ekim, 1990 / Kudüs katliamı

Mescid-i Aksa’yı yıkarak yerine Süleyman Mabedi’ni inşa etmek isteyen Yahudilerle Filistinliler arasında çıkan çatışmada israil askerlerinin açtığı ateş sonucu 21 Filistinli öldürüldü, 800 Filistinli yaralandı.

26 Ekim, 1994 / israil-Ürdün barış anlaşması

israil ve Ürdün arasında 26 Ekim 1994`te Arabe Vadisi`nde imzalanan Ürdün-israil barış anlaşmasına göre, Mescid-i Aksa ve Kudüs`teki vakıflar, Ürdün Vakıflar ve Kutsal Değerler Bakanlığı`na bağlı Kudüs Vakıflar Dairesi himayesine bırakıldı.

24 Ekim, 1996 / Tünel olayı ve Filistinlilere saldırı

israil’in Harem-i Şerif yakınlarında ‘ulaşım amacıyla kullanılacak’ bahanesiyle tünel kazması üzerine protestolar patlak verdi. Çıkan şiddet olaylarında 70 Filistinli öldürüldü.

28 Ekim, 2000 / Şaron’un Aksa yürüyüşü ve İkinci İntifada

Dönemin muhalefet lideri Ariel Şaron, 2000 yılında yüzlerce korumasıyla Mescid-i Aksa’yı ziyaret edince İkinci İntifada başladı. Ayaklanan Filistinliler, Şaron’un kutsal Mescid-i Aksa’ya girmesini protesto etti. Ne var ki, Filistin topraklarındaki bu şiddet Şaron’un ekmeğine yağ sürdü. israilliler Şaron’u başbakan seçti. Hemen ardından Batı Şeria’da Filistinlilerin Güney Afrika’daki ırkçı rejime atfen ‘apartheid’ dediği güvenlik duvarını inşa etti.

10 Mart, 2005 / Harem-i Şerif’e 10 bin Yahudi planı

Aşırı milliyetçi Revava grubu Temmuz ayında başlayacak Yahudi yerleşim birimlerinin boşaltılması uygulamasını protesto amacıyla 10 bin Yahudi`yi Harem-i Şerif’e getirmeyi planladığını duyurdu.

21 Mart, 2013 / Ürdün-Filistin anlaşması

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile Ürdün Kralı 2. Abdullah, ``Kudüs ve Kutsal Yerleri Koruma`` anlaşması imzaladı. Anlaşma Mescid-i Aksa ve Kudüs`teki diğer kutsal mekanların korunması için işbirliğine gidilmesini hedefliyor.

Kasım 2013  / israil’de yeni yasa önerisi

israil parlamentosu Knesset’te, Yahudilerin Harem-i Şerif’te ibadet etmesine hak tanıyan bir yasa tasarısı teklifi yapıldı.

21 Mart, 2014  / Filistinlilerin ibadetine kısıtlama

israil’in 50 yaş altındaki Müslüman erkeklerin Harem-i Şerif’e girişini yasaklamasının ardından binlerce Filistinli Kudüs sokaklarında namaz kıldı.

7 Nisan, 2014 / Sağcı siyasetçi Aksa`nın avlusuna girdi

Likud üyesi Moşe Feiglin, beraberindeki 50 kişiyle Aksa Camii’nin avlusuna girdi.

27 Mayıs, 2014 / ‘israil’in Mücevheri’ planı

israil, Kudüs kentinin göbeğinde ve Mescid-i Aksa’ya 200 metre uzaklıkta “israil’in Mücevheri” adı verilecek sinagogu inşa etme kararı aldığını duyurdu.

 

4 Temmuz, 2014  / Aksa’ya Ramazan kısıtlaması

İsrail ordusu Ramazan ayında Filistinlilerin Aksa Cami’ne girişine kısıtlamalar getirdi.

16 Temmuz, 2014 / Feiglin yine gerilim oluşturdu

Likud üyesi Moşe Feiglin’in Aksa`nın avlusunda konuşma yapmaya çalışması üzerine bölgede gerilim ve çatışma yaşandı.

18 Temmuz, 2014  / Aksa`nın avlusunda çatışmalar

Aksa Camii’nin avlusunda çıkan çatışmalarda 110 kişi yaralandı, 12 kişi de gözaltına alındı.

30 Ekim, 2014 / israil 1967`den bu yana Mescid-i Aksa`yı ilk kez kapattı

Kudüs’te gerginlik, israil’in Yahudi bir hahama suikast girişiminde bulunmak gerekçesiyle eski bir Filistinli esiri öldürmesinin ardından tırmandı. israil silahlı saldırının ardından Mescid-i Aksa’nın tüm Müslümanlara kapatıldığını duyurdu. Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, israil’in Mescid-i Aksa’yı kapatma kararını ‘savaş ilanı’ olarak nitelendirdi. israil 1967’den beri ilk kez Mescid-i Aksa’yı Müslümanlara kapatmış oldu. Olay üzerine gerginlik iyice tırmandı ve israil askerleri her gün Mescid-i Aksa’ya baskın düzenledi.

Kaynak: Al Jazeera