ANKARA - Gazze`ye saldırıları nedeniyle eleştirilerin odağında bulunan israil`in petrol ihtiyacının büyük bölümünü spot ve ikincil satışlar yoluyla Azerbaycan`dan karşıladığı, Ceyhan`dan israil kayıtlı doğrudan satış bulunmadığı belirtildi.
BP Türkiye Kurumsal İletişim Direktörü Murat LeCompte, AA muhabirine yaptığı açıklamada, BP Türkiye olarak, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı`ndan israil’e petrol satışlarının olmadığını söyledi. BTC’deki 11 ortaktan birinin de kendileri olduğunu anlatan LeCompte, her ortağın kendi petrolünü kendisinin sattığını belirtti.
BP’nin BTC’den satışlarının genelde İtalya ve İspanya’daki rafinerilere yapıldığını vurgulayan LeCompte, uluslararası satışların Türkiye’den değil Londra`daki merkezden gerçekleştirildiğini kaydetti.
LeCompte, ülkelerin doğrudan petrol satışlarının yanı sıra ikincil satışlarla da petrol temin edebildiklerini, bunun da takip edilmesi zor bir süreç olduğunu söyledi.
BOTAŞ İnternational Limited (BIL) Kurumsal İletişim Müdürü Hüseyin Sağır da BTC boru hattının sadece işletmesini yürüttüklerini, hattın Türkiye bölümünde bakım, onarım, işletme faaliyetlerini yaptıklarını ancak petrolün nereye satıldığına ilişkin BIL’in ne yetkisinin ne de sorumluluğunun bulunduğunu belirtti.
BIL’in BTC ortaklarından gelen talimatla satış yaptığını anlatan Sağır, kime hangi şartlarda satış yapıldığı gibi detayları kendilerinin bilemeyeceğini ifade etti.
BTC hattından tüm satışların ortakların kendi kararı olduğunu ve BIL’in bunda dahlinin bulunmadığını anlatan Sağır, "BIL’e gelen satış talimatlarının hiç birinde israil yok ve israil güvenlik endişeleri nedeniyle doğrudan israil çıkışlı satışlara yönelmiyor" ifadesini kullandı.
"BTC`den satışlarda Türkiye`nin söz hakkı yok"
21. Yüzyıl Düşünce Enstitüsü Enerji ve Enerji Güvenliği Uzmanı Doç. Dr. Tuğçe Varol Sevim ise israil`in Azerbaycan`dan petrol aldığının bilinen bir durum olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"İnternette çok basit bir aramayla israil`in zaman zaman yüzde 40 oranında Azerbaycan`dan petrol aldığını görebilirsiniz. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı anlaşmasına göre, Türkiye`nin boru hattından gönderilen petrole karışmaya hakkı yok. Bu bir konsorsiyum ve BP de bu konsorsiyumun başında olduğuna göre, petrolün nereye gideceğine az çok karar verir. Azerbaycan da ev sahibi ülke olduğu için hangi ülkeye satılacağı konusunda söz söyleme hakkına sahip. Türkiye zaten karışacak durumda değil."
Tel Aviv ve Bakü arasında, Azerbaycan`ın bağımsızlığından bu yana gelişen ekonomik ilişkilere değinen Sevim, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi Socar ve israil arasında yapılan görüşmelerde, israil gazının TANAP`a eklenerek Avrupa`ya iletilmesinin söz konusu olabileceğini de öne sürdü.
Öte yandan Tel Aviv`deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (INSS) Enerji Uzmanı Oded Eran, israil`in enerji ihtiyacının önemli kısmını kendi offshore sahasında bulduğu doğalgazla, kalan enerji ihtiyacını ise büyük oranda petrolle karşıladığını söyledi.
israil`in, ihtiyaç duyduğu petrolün büyük çoğunluğunu Azerbaycan`dan BTC yoluyla aldığına işaret eden Eran, "Ceyhan`a gelen petrol daha sonra tankerlerle israil`e geliyor. Ancak israil`de petrol ve doğalgaz alımı özel sektör tarafından yapıldığından, israil devlet olarak hiç bir ülkeden alım yapmıyor" dedi.
Resmi olmayan verilere göre, Azerbaycan israil`e 2011`de yaklaşık 2,1 milyar dolar tutarında 18,5 milyon varillik petrol satışı gerçekleştirdi. Birincil petrol tedarikçisi Azerbaycan olan israil`in kalan petrol ihtiyacını ise İngiltere, Norveç, Meksika, Angola ve Kolombiya gibi ülkelerden ve spot piyasadan özel şirketler tarafından karşıladığı belirtiliyor.
AA