Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)`in Musul saldırısının ardından iki hafta önce güvenliği sağlamak gerekçesiyle Kerkük`te kontrolü sağlayan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY), petrol ihracatı hedeflerini Kerkük`ün rezervlerine göre yeniledi.
IKBY`nin Doğal Kaynaklar Bakanı Aşti Hawrami, Reuters`a yaptığı açıklamada, Kerkük petrollerini de hesaba kattı ve 2015 yılının sonunda petrol ihracatını aşamalı bir biçimde 8 katına çıkartacaklarını söyledi:
"Önümüzdeki yılın sonunda Kerkük`teki ham petrol de dahil olmak üzere, günde bir milyon varil petrol ihraç edebilmeyi bekliyoruz."
Reuters`ta yer alan habere göre kanıtlanmamış petrol rezervleri hesaba katıldığında en fazla petrole sahip ülkenin Irak olduğu ifade ediliyor. Petrolün yüzde 40`ı da Kerkük`ten çıkartılıyor. Amerikan Enerji bakanlığı verilerine göre, Kerkük`ün rezervleri 8.7 milyar varil. Türkiye`nin bir günlük ham petrol ihtiyacıysa günlük 700 bin varil.
BAĞDAT İLE PAYLAŞIM
Hawrami, Bağdat merkezi hükümetiyle, Irak anayasasının öngördüğü biçimde çalışacaklarını ve merkezi hükümete Kerkük petrolü ihracatı için pay verileceğini söyledi. Bağdat merkezi hükümeti, Kürtlerin petrol ihracatı yapmasına sert bir biçimde karşı çıkıyor ve bunun anayasanın ihlâli olduğunu iddia ediyor. Hawrami`nin söylediği gibi petrol ihracatını artırmak, Irak`ta petrol gelirleri ve güç paylaşımı konuusnda bütün dengeleri alt üst edebilecek nitelikte.
22 Mayıs 2014`te Irak Bölgesel Kürt Yönetimi`nin Türkiye üzerinden yeni yapılan bir boru hattıyla petrol ihraç etmeye başlamasına merkezi hükümet, şiddetle karşı çıkmış, bu petrolü alacak tüm müşteriler hakkında yasal işlem yapma tehdidinde bulunmuştu.
Irak Anayasası`ndaki çelişkili maddeler yüzünden Bağdat ve Erbil arasında Kuzey Irak petrollerinin kaderi konusunda anlaşmazlık yaşanıyor. Erbil, anayasada özerk bölgelere tanınan hakka atfen kendi petrolünü Bağdat`tan bağımsız işleyip satmak istiyor. Ancak Maliki hükümeti, anayasadaki `Irak petrolleri tüm Irak halkına aittir` maddesini gerekçe gösterip bunu reddediyor.
Henüz Irak Meclisinden onay alamayan, 2007 yılında hazırlanan hidrokarbon yasası ise Bağdat`ın tüm petrol gelirlerinden Erbil`e yüzde 17 pay vermesini öngörüyor.
MUSUL`DAN SONRA IRAK AYNI OLMAYACAK
Hawrami, Musul`un IŞİD`in eline geçmesinin Irak`ı değiştirdiğini ve bu durumun Irak petrollerinin paylaşımı konusunda yeni düzenlemelere gidilmesini zorunlu kıldığını söyledi. "Kaynaklar ve gelirler paylaşılmalı. Musul-öncesi Irak artık yok, yeni bir gerçeklik var."
Hawrami, Bağdat`tın gücü merkezileştirmeye çalıştığını da iddia ederek, bunu kabul etmeyeceklerini de sözlerine ekledi: "Gelir ve güç paylaşımına dayanan gerçek bir federal sisteme ihtiyacımız var." Kerkük ve civarındaki petrollerin ihracatı, Kerkük-Yumurtalık boru ihracatına sık sık yapılan saldırılar nedeniyle bir süredir gerçekleşmiyordu.
Doğal Kaynaklar Bakanı, Kürtlerin tek başlarına hareket etmeyeceklerini de söyledi ve Kerkük petrollerini tek taraflı ihraç etmeyeceklerinin altını çizdi. Bakan şu anda yaptıkları petrol ihracatının birkaç ay içinde iki katına çıkabileceğini, günde 250 bin varilden, 400 bin varile, bu yılın sonunda çıkabileceğini söyledi.