Kulak memesine takılan ve şu anda felç sonrası hastaların kollarında hareket ve mobiliteyi yeniden kazanmasına yardımcı olmak için denenen bu cihaz umut vadediyor.
Sheffield Teaching Hospitals NHS Foundation Trust tarafından yürütülen ve 2,5 milyon sterline mal olan bu deneme, cebinize sığabilecek bir cihazın ürettiği hafif elektrik darbeleriyle kulağa bağlı bir siniri uyarmayı içeriyor. Cihazdan çıkan kablolar, kulağa hafif bir elektrik akımı gönderen küçük bir kulaklık parçasına bağlanıyor.
Önceki çalışmaların sonuçları, sinir uyarımının, hasta etkilenen kolunu hareket ettirmeye çalışırken yapılması durumunda elektrik sinyallerini yeniden oluşturabileceğini ve kol zayıflığını azaltabileceğini gösteriyor.
Bu cihazın, beyinden kola sinir sinyallerinin iletimini iyileştirerek kolun nasıl ve ne zaman hareket etmesi gerektiğini bildirdiği düşünülüyor.
Deneme kapsamında, hastalar cihazı günde bir saat, haftada beş gün ve 12 hafta boyunca kullanıyorlar. Sinir uyarımı yapılırken kolun hareket ettirilmesi gerekiyor. Kasım 2023’te başlayan çalışmaya yaklaşık 240 hasta katılıyor.
Denemeyi yürüten doktorlar bu çalışmayı “çok heyecan verici” olarak tanımlıyor ve bu teknolojinin felç geçiren binlerce hastanın hayatını değiştirebileceğini öngörüyor.
Felçlerin yaklaşık %80’i iskemik, yani bir kan pıhtısı beynin kan dolaşımını engelliyor ve hasara yol açıyor. Geri kalanı hemorajik felçler, yani zayıflamış bir kan damarının yırtılıp beyne kanaması durumları. Yeni cihaz, iskemik felçler için tasarlanmış.
Sheffield Üniversitesi’nde nöroloji profesörü olan ve denemeyi yöneten Arshad Majid, “Felç sonrası kol zayıflığı, yaşamın tüm yönlerini etkiler ve felçten kurtulanlar için önemli bir sorundur. Mevcut tedavi yoğun fizyoterapi gerektiriyor ancak sınırlı bir etkisi var. Yeni denemenin arkasındaki fikir, elektrik darbelerinin vagus sinirinin bir dalını uyarması.'' dedi.
Vagus siniri, beyinden karın bölgesine kadar uzanan ve yutkunmadan kalp atış hızına ve sindirime kadar birçok işlevi kontrol eden en büyük sinir.
Vagus sinir uyarımı daha önce epileptik nöbetleri tedavi etmek için kullanılıyordu, genellikle köprücük kemiğinin hemen altına yerleştirilen ve beyne bağlanan bir uyarıcı yoluyla. Bu yöntemin nöbetleri azaltmadaki başarısı, doktorları aynı terapinin felç sonrası hareket ve güç geri kazanımına yardımcı olup olamayacağını araştırmaya yöneltti.
Birleşik Krallık’taki yeni denemenin başlatılmasına, vagus sinir uyarımının yerleştirilen bir nabız jeneratörü kullanılarak iyi sonuç verdiğini gösteren bir çalışmanın ardından karar verildi. ABD, Kanada ve Birleşik Krallık’tan 120 hastaya verilen bu cihaz, göğüs üzerinde bir çubuğu gezdirerek etkinleştiriliyordu.
Doktorlar şimdi herhangi bir ekipman yerleştirmeye gerek kalmadan aynı sonucun alınıp alınamayacağını görmek istiyorlar. Prof. Majid, kulak aparatının yalnızca hafif bir karıncalanma hissi oluşturduğunu söyledi.
Majid, “Ana avantajı, önceki denemeden farklı olarak, bu tedavinin invaziv olmamasıdır. Hastanın hastaneye gelmesi gerekmiyor ve tedaviyi kendi evlerinde yapabiliyorlar. Onlara egzersizler veriyoruz ve her iki haftada bir video görüşmesiyle takip ediyoruz.” dedi.
Newcastle Üniversitesi’nde felç araştırmaları profesörü olan ve mevcut denemeye dahil olmayan Chris Price, “Bu çalışmadaki zekice nokta, kulağa giden vagus sinir dalını uyarması,” ifadelerini kullandı:
“Eğer iyi sonuçlar gösterirse, bu felç rehabilitasyonu için ilginç ve heyecan verici bir gelişme olur. Bu, felç nedeniyle felçli bir kolu canlandırmak değil; bir miktar iyileşme gösteren kişilerin daha da gelişmesini sağlamaktır. Giyilmesi kolay küçük bir teknolojinin kullanılarak hastaların gelişim göstermesine yardımcı olması şu anda sahip olmadığımız bir şey.”