İşlenmeyen tarım arazilerinin tarımsal amaçlı kiraya verilmesine ilişkin yönetmelik, 22 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, iki yıl üst üste ekilmeyen özel mülkiyete ait tarım arazilerini kapsıyor. Boş kalan araziler, belirlenen kira bedelleriyle üretime kazandırılacak.
Kiralama sürecinde öncelik, arazinin bulunduğu bölgede yaşayanlara tanınırken, talep olmaması halinde sivil toplum kuruluşlarına veya üçüncü şahıslara geçiş yapılacak. Uzmanlar, uygulamanın hem üretimi artıracağını hem de sınır anlaşmazlıkları gibi sosyolojik sorunlara yol açabileceğini belirtiyor.
Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şube Başkanı Mehmet Süzen, yüksek üretim maliyetleri ve düşük ürün fiyatları nedeniyle çiftçilerin zorlandığını vurgulayarak, tarımsal desteklerin artırılmasının önemine dikkat çekti. Bu yıl, Şanlıurfa’da mısır üretim alanlarının yüzde 60-70 oranında azaldığı ifade ediliyor.
Süzen, Şanlıurfa’da yapılan tespitlerde, ekilmeyen tarım parseli bulunmadığını söyleyerek bu durumun, bölgedeki çiftçilerin üretime bağlılığını gösterdiğini ifade etti.
“Bu yönetmelik, ilk defa pandemi döneminde gündeme geldi”
Mehmet Süzen
Süzen, “İşlenmemiş tarım arazilerinin tarımsal amaçlı kiraya verilmesine ilişkin yönetmelik, 22 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yönetmelik, ilk defa pandemi döneminde gündeme geldi. O dönemde gıdaya erişim, sürdürülebilir tarımsal üretim ön planda yer alıyordu ve dünyanın her yerinde kendine yeterlilik konusu gündemdeydi. Yetkililer, o dönemde ekilmeyen bir karış tarım arazisi bırakmayacaklarını belirttiler ve üreticilere destek olacaklarını söylediler. Pandemi döneminde adeta bir üretim seferberliği oluşturulmuştu ancak üzerinden dört yıl geçti ve o günkü şartlar ile bugünkü şartlar arasında büyük farklar var. Şu anda çiftçilerimiz, ürettikleri ürünleri satamamaktan şikayetçi ve gerçekten son yılların en kötü dönemini geçiriyorlar. Hangi ürüne bakarsanız bakın, fiyatlar düşük ve maliyetlerin altında. Öncelikli olarak, üretim yapan çiftçilerimizin desteklenmesi gerekiyor.” dedi.
“Arazilerin kiralanabilmesi için tarım müdürlüklerine başvurulabilir”
Yönetmelik hakkında bilgi veren Süzen, “Bu yönetmeliğin kapsadığı kişiler, iki yıl üst üste ekilmeyen tarım parsellerini kapsıyor; devlete ait veya hazineye ait araziler ise kapsam dışında. Bununla birlikte, fıstık, zeytin bahçeleri ve seralar da yönetmeliğin dışında tutuluyor. İlk başta Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak uydu görüntüleri ile boş parseller tespit ediliyor. Sonrasında il veya ilçe tarım müdürlüklerinde kurulan arazi tespit komisyonları ile zemin tespiti yapılıyor. Bu komisyonlar, 5 asil ve 2 yedek üyeden oluşmakta ve asil üyelerin üçü, il ve ilçe tarım müdürlüklerinde görevli teknik personellerden oluşuyor. Bu kişiler, zemin tespiti yaparak, parsel numaraları ile birlikte işlenmeyen tarım arazilerinin listesini oluşturuyorlar. Bu listede 5 günlük askı süresi ve 3 günlük itiraz süresi bulunuyor. Toplamda 8 gün sonra nihai listeler ortaya çıkıyor. Bu arazilerin kiralanabilmesi için, kiralama talep formuyla il veya ilçe tarım müdürlüklerine başvurulabilir. Bir parsele birden fazla kişi müracaat ettiğinde, en yüksek fiyatı veren kişi araziyi kiralıyor. Kira ücreti de arazi sahibinin hesabına yatırılıyor. Bu arazi parselleri, öncelikli olarak o bölgede ikamet eden kişilere tahsis ediliyor. Eğer o bölgede kiralamak isteyen olmazsa, bu sefer sivil toplum kuruluşlarına hak veriliyor. Sivil toplum kuruluşlarından da kiralayan olmazsa, bu parseller 3. şahıslara kiraya veriliyor.” diye konuştu.
“Şanlıurfa'da ekilmeyen tarım parselleri olmadığı belirlendi”
Şanlıurfa’da ekilmeyen tarım parselinin bulunmadığını belirten Süzen, “Yönetmeliğin olumlu yönleri de bulunmakta. Kullanılmayan, boşta duran tarım arazileri tekrar üretime kazandırılacak. Ancak köylerde sınır problemleri ve arazi anlaşmazlıkları gibi olumsuz durumlar da söz konusu. Bu tür sorunlar sosyolojik problemlere yol açabilir, çünkü 3. şahıslar devreye girebilir. Bu sebeple, yönetmeliğin yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir. Şanlıurfa'da, il ve ilçe tarım müdürlüklerinde arazi tespit komisyonları kuruldu ve tarımsal altyapı ile arazi değerlendirme şubemiz bu koordineyi sağlıyor. Yapılan tespitlerde, Şanlıurfa'da ekilmeyen tarım parselleri olmadığı belirlendi. Bu nedenle, Şanlıurfa'daki çiftçilerimizi kutluyorum; gerçekten Şanlıurfa sınırları içerisinde tüm tarım parsellerinde ekim yapılmış durumda. Çiftçilerimize bu noktada tebriklerimi iletiyorum. Dolayısıyla, bu yönetmelik Şanlıurfa'da uygulanamayacak ve herhangi bir parsel kiraya verilmeyecek.” şeklinde konuştu.
“Çiftçilerimiz pamuk veya mısır ekmekten vazgeçerek tarlalarını boş bıraktılar””
Çiftçilerin üretimden kopmaması ve üretime devam edebilmesi için atılacak adımların büyük önem taşıdığını vurgulayan Süzen, “Komisyonlar, rayiç kira bedellerini belirleyecek. Mevcut kira ücreti, günün koşullarına göre belirlenecek ve arazi sahiplerinin hesaplarına yatırılacak. Bu yönetmelik, iki yıl üst üste ekilmeyen tarım parselleri için geçerli. Bu yıl, yüksek girdi maliyetleri ve enerji maliyetleri nedeniyle çiftçilerimiz, pamuk veya mısır ekmekten vazgeçerek tarlalarını boş bıraktılar. Mısır üretim alanları, geçen yıla göre yüzde 60-70 oranında düşmüş durumda. Bu durum, tarım ülkesi ve tarım şehri olan Şanlıurfa için oldukça vahim bir tablo ortaya koyuyor. Bu yılki tarımsal desteklerin ciddi anlamda artırılması gerektiği aşikar. Çiftçilerimizin üretimden kopmaması ve üretime devam edebilmesi için atılacak adımlar büyük önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.