Doç. Dr. Ahmet İnanır'ın verdiği bilgilere göre, osteoporozun temel özellikleri ve yönetimi hakkında önemli noktalar şunlardır:
Osteoporozun Tanımı ve Yaygınlığı
- Tanım: Osteoporoz, kemiklerin sertliklerinin azalması sonucu zayıf ve kırılabilir hale gelmesiyle ortaya çıkar. Vücutta her kemikte görülebilir, ancak genellikle omurga, kalça ve el bileğinde yoğunlaşır.
- Yaygınlık: 45 yaş ve üzeri bireylerde görülme sıklığı artar. Türkiye'de 50 yaş üstü kadınların üçte biri ve erkeklerin beşte biri osteoporoz riski taşır.
Osteoporozun Belirtileri
- Ağrı: Özellikle omurga ve sırt bölgesinde ağrı, mikro kırıkların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
- Boy Kısalması ve Kamburlaşma: Kırıklar zamanla boyun kısalmasına ve kamburlaşmaya neden olabilir.
Kadınlarda Daha Yaygın Olmasının Nedenleri
- Menopoz: Menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi riski artar çünkü kadınlık hormonları (östrojen) kemikleri koruyucu etkide bulunur. Menopozla birlikte hormon seviyeleri düşer ve kemik kaybı hızlanır.
Erkeklerde Daha Nadir Görülmesinin Nedenleri
- Hormonlar ve Kemik Kütlesi: Erkekler genellikle daha yüksek kemik kütlesine sahip olup, erkeklik hormonu testosteronun kemikler üzerindeki koruyucu etkisi bulunur. Ayrıca, erkeklerde menopoz gibi kemik yıkımını hızlandıran bir durum söz konusu değildir.
Risk Faktörleri
- Yaş: İleri yaş
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü
- Beslenme: Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı
- Cinsiyet: Kadın olmak
- Menopoz: Menopoz sonrası dönem
- Hormon Bozuklukları: Tiroid ve cinsiyet hormonları ile ilgili bozukluklar
- Kullanılan İlaçlar: Sürekli steroid ilaç kullanımı
- Yaşam Tarzı: Sigara, alkol ve kahve tüketimi; hareketsizlik
Tanı ve Tedavi
- Tanı: DEXA (çift enerji X-ray absorpsiyometri) yöntemiyle kemik yoğunluğu ölçülür ve kırık varlığı değerlendirilir.
- Tedavi: Osteoporoz tedavisinde ilaç ve ilaç dışı yöntemler kullanılır. Egzersizler (tempolu yürüyüşler, yüzme), kalsiyum ve D vitamini alımı önemlidir. İlaç tedavisi hastanın durumuna göre düzenlenir ve koruyucu ilaçlar kullanılabilir. İlerlemiş osteoporozda ağrı yönetimi ve kırık tedavisi ek önlemler gerektirebilir.
Korunma Yöntemleri
- Beslenme: Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme
- Spor ve Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite
- Güneşlenme: D vitamini sentezi için
- Sağlıklı Yaşam: Sigara ve alkolden kaçınma
- Erken Tanı: Osteoporozun erken tanınması ve tedavi edilmesi
Osteoporozun kontrolü ve yönetimi, ilerleyen yaşlarda yaşam kalitesini korumak ve kırık risklerini azaltmak için büyük önem taşır. Kontrollerinizi düzenli olarak yaptırarak ve önerilen yaşam tarzı değişikliklerini uygulayarak osteoporoz riskini en aza indirebilirsiniz. (İLKHA)