Şahîn bi bîr xist ku wan bi temaya "Sistema Adil û Parvekirineke Biheq" kongreyeke bi coş li dar xistine û bal kişand ser peyamên serok yên di kongreyê de.
Şahîn destnîşan kir ku di bin navê sîstema kapîtalîst de çavkaniyên welat di bin kavilên faîz, pereyên biyanî û deynan de tên îsrafkirin û ji ber vê yekê ev yek ji raya giştî re weke krîzeke aborî hatiye nîşandan.
Seroka Şaxa Jinan a HUDA PARê Sema Yarar jî diyar kir ku îro saziya malbatê pir xirav bûye û diyar kir ku avakirina civakeke saxlem bi parastina saziya malbatê va girêdayî ye û ew ê ji bo parastina malbatê di çarçoveya nû da çi ji destê wan bê wê bikin.
“Piştî Kemalîzmê hîn jî sîstemek bi navê Kenanîzm heye”
Şahîn di axaftina xwe de wisa got, “Bi rastî jî serokê me di axaftina xwe de mijara “Sîstema Adil û Parvekirina Biheq” ku mijara sereke ya kongreya me ye destnîşan kir. Di vê derbarê de peyam dan. Di naveroka van peyaman de tê gotin ku pergala heyî ya cîhanê veguheriye çerxa zulmê û pergala li Tirkiyeyê bi rastî jî parçeyek ji pergala ku li vê dinyayê serdest e, bi taybetî di warê aborî de. Sîstema kapîtalîst û pêkanîna polîtîkayên wê û bi giranî, dadmendiya civakî ya ku divê di aliyê aborî de ji bo gelan be, tekez kirin ku ev yek hatiye xerakirin û roj bi roj ji adilbûnê dûrtir dibe. Ji ber vê sedemê peyamên li ser veguhertina sîstemê bo sîstemeke adil ev e ku sîstemek bi destûra bingehîn a darbeyê ya piştî darbeya 1980yî hatiye avakirin û sîstema ku serokê me di eslê xwe de weke sîstema Kenanîzma piştî Kemalîzmê bi nav kir. îfade hê jî heye, ji ber vê yekê ev mesele ne bingeh e. Helbet ez di wê baweriyê de me ku amaje bi wê yekê dikim ku Pirsgirêka Kurd hîn jî bi hemû tazî û germahiya xwe heye, divê îradeya çareserkirina vê pirsgirêkê were nîşandan û eger ev pirsgirêk çareser bibe, Tirkiye wê bi rastî jî wek welatekî mezin bibe û bihêztir bibe.”
"Çavkaniyên welat di bin navê sîstema kapîtalîst de tê îsrafkirin"
Şahîn bi bîr xist ku peyam hat dayîn ku di bin navê sîstema kapîtalîst de çavkaniyên welat hatin îsrafkirin û wiha got: “Li aliyê din di bin navê pergala kapîtalîst de, di bin spiralê faîz, dovîz û deynan de çavkaniyên welat rastî îsrarê tên û ji ber vê yekê ev yek ji raya giştî re weke qeyraneke aborî, buhabûnê û ya herî girîng jî tê nîşandan. Derfet û îmkanên welat bi awayekî adil û wekhev ji raya giştî re nayên nîşanîn, ji ber vê yekê em ji hêlekê ve dibêjin pergalek adil, lê ji hêla din ve parvekirina biheq pir girîng dibînin. Ji vê qonaxê û pê de ev giranî wê bi hêztir bibe navenda siyaseta me. Ez wisa difikirim ku em ketine serdemek ku em ê ne tenê di asta axaftinê de, di heman demê de veguherin projeyekê jî. Lê ji aliyê din ve rêya HUDA PARê ya di siyaseta Tirkiyeyê de ya ji sala 2012an pê ve, çi axaftinên ku aniye ziman, çi armanc û çi jî prensîbên ku dane pêş, wê ji niha û pê ve xwe di nava siyasetê de bi hêztir bide hîskirin.”
“Civakeke saxlem girêdayî parastina malbatê ye”
Seroka Şaxa Jinan a HUDAPARê Sema Yarar jî der barê girîngiya saziya malbatê û xebatên ku ew ê piştî kongreyê wek partî di vê mijarê de bimeşînin ji nûçegihanê ÎLKHAyê re axivî û diyar kir ku avakirina civakeke saxlem bi parastina malbatê ve girêdayî ye, ew ê weke partî ji bo vê yekê çi ji destê wan bê bikin.
"Projeya civaka bê malbat heye"
Yarar di destpêka axaftina xwe de xwest ku kongre bi feyde be û got, “Li vî welatî bi rastî hewcedarî bi parvekirin û edaleteke wekhev heye. Ji saziya perwerdehiyê bigire heta saziya malbatê di hemû organên dewletê de neheqî heye. Em dixwazin bibin civakek bi hêz û bi bawerî li pêşerojê binêrin. Ev tenê bi kesên saxlem mimkun e. Kesên saxlem tenê dikarin di nav malbatên saxlem de mezin bibin. Malbatên saxlem bi danasîna qanûnên ku bi kultir, urf, kevneşopî û edetên me re li hev in, têne damezrandin. Îro saziya malbatê di civakê de rastî hejîneke ciddî tê. Malbatên berfireh ên berê veguherî malbatên biçûk û naha em ber bi malbatên yek dêûbav ve diçin. Pêngava pêş a projeyê civakek bê malbat e. Di rastiyê de, ev e ya ku tê xwestin ku li seranserê cîhanê were kirin. Li gorî welatên din, welatê me heta raddeyekê saziya malbatê parastiye. Îro di vê demê de saziya malbatê bi windakirina fonksiyona xwe re rû bi rû ye. Ev sazî û ferd difetisîne. Sedema vê jî nebûna edaletê ye
"Divê em li ser sedeman bisekinin, ne li ser encaman"
Yarar gotinên xwe wiha domand, “Ji jin û mêr re divê bê gotin ku rola wan ji hev cuda ye. Lê belê îro navê mêraniyê li jinan tê dayîn. Li gor dînê me serdestî bi teqwayê ye. Lê belê dînê me ji bo jin û mêran rolên cuda diyar kirine. Ger her kesî tişta li gorî cewhera xwe bikira, belkî îro saziya malbatê ne bi vî rengî bûya. Saziya malbatê di nava xwe de bûye cihê lêgerîna mafan. Bi gotineke din, her tim nakokî, nîqaş û alozî heye. Sedema vê jî ji ber ku em her tim dibêjin 'hûn dikarin bikin' û ferzkirina qanûnên ku ne li gorî adetên me ne. Ji ber hiqûqa li ser îfadeya jinê di malbatê de aramî pêk nayê. Tê gotin ku şîddeta li ser jinê zêde bûye, lê sedemên bingehîn ên vê yekê nayên nîqaşkirin. Divê em li ser sedeman bisekinin, ne li ser encaman. Malbat li ser çolê ye û divê em wê ji perîşan derxînin. Me heta niha bi van pirsgirêkan re mijûl bûne û em ê xebatên xwe bidomînin. Hêvîdar im heta ku ji destê me tê em ê hem jin hem jî mêr nirxê ku heq dikin bidin. Em dixwazin civakeke saxlem mezin bikin. Yekane rêya vê yekê jî parastina saziya malbatê ye. Parastina malbatê parastina civakê ye.”
"Em ê ji bo çareser kirina pirsgirêk û aloziyên li welatê xwe çi ji destê me bê bikin"
Yarar, da zanîn ku îro dema em li kesên sûcê di nava civakê de pêk tînin dinêrin, piraniya wan zarokên ku dê û bavên wan ji hev qut bûne û bê hezkirin mezin bûne, Yarar wiha got: “Ti tişt nikare şûna saziya malbatê bigire. Îro di saziya malbatê de hem rayedarên dewletê hem jî mamoste hatin mezinkirin. Dema em li neyînîyên di nava malbatê de tên jiyîn dinêrin, em dibînin ku aborî serdest e. Pirsgirêkên aborî jî hatine asta ku saziya malbatê bi dawî bibe. Dema mirov ber bi Rojava ve diçe, endustrîbûnê dibîne, dema mirov li Rojhilatê dinêre civakeke serfkar dibîne. Divê ev neheqî jî bê çareserkirin. Em ê hewl bidin ku di vê heyamê de hemû pirsgirêk û aloziyên ku welatê me pê re rû bi rû ye ji holê rakin." (ÎLKHA)