Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, kuyumcuların altın emanet almasının yasal bir dayanağı olmadığını ve bu uygulamanın tamamen yasak olduğunu vurguladı. Memiş, bu sistemin devleti, yasayı ve yatırımcının güvenliğini devre dışı bırakan bir tuzak olduğunu belirtiyor.
Bankalardan Farklı Olarak Denetim Eksikliği
Banka sistemlerinde her işlem kayıt altına alınırken ve denetime açıkken, kuyumcuların emanet üzerine “getiri” vaadiyle çalışması denetimsiz ve dolayısıyla tehlikelidir. Memiş, yatırımcının bu noktada son derece riskli bir tercihe yöneldiğini öne sürdü.
“Güvenli Getiri” Algısı Tuzak Kuruyor
Kuyumcular genellikle “vadeli mevduattaki getiri kadar, hatta daha fazla” vaat ederek yatırımcıları çeker. Memiş’e göre bu algı, kısacık güven hissiyle yatırımcıyı tuzağa sürüklüyor; zira sistem çöktüğünde hiçbir yasal güvence kalmıyor.
Yatırımcılar “Bir Gece” Mağdur Olabilir
Memiş, bir kişiye ait 2 milyon TL değerindeki altının, aylık 50 bin TL gibi bir ödeme ile cazip hale geldiğini; ancak sistem sürdürülemediğinde bu paranın bir sabah yok olabileceğini aktardı. Bu riskin en büyük nedeni, yatırımcının hiçbir hukuki hakka sahip olmamasıdır.
Ticaret Bakanlığı Yetkisizliği Açık
Kuyumculuk sektörü Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır ve hiçbir kuyumcunun altın emanet etme yetkisi bulunmaz. Memiş, bu durumun daha baştan yatırımcıyı korumasız bıraktığına dikkat çekti.
“Ben Yemeden Sen Ye” Modeli Pazarlanıyor
Memiş’in tanımıyla, sistemde “Ben yemeyeceğim, sen ye” mantığı hâkimdir. Bu ikili aldatmaca, mağduriyet durumunda sorumluluğu yatırımcıya yükler çünkü ödeme kaynağı belirsizdir ve hukuk koruması yoktur.
Ekonomik Baskılar Sistemi Öne Çıkarıyor
İnsanlar enflasyon ve faiz baskısı nedeniyle daha cazip görünen bu sistemlere yöneliyor. Ancak Memiş, “Zor ekonomik koşullar sizi değirmenin ununa çeker. Bu sistem de sizin un olmanızla sonuçlanabilir” uyarısında bulundu.
Kriz Dönemlerinde Sistem Daha Hızlı Çöker
Ekonomik durgunluk, gelir akışında aksama gibi kriz şartlarında emanet sisteminin kırılganlığı daha net görünüyor. Memiş, bu tür dönemlerde yatırımcıların daha güvende olan sistemlere yönelmesi gerektiğini belirtti.
Tüketici Hukuku Ne Diyor?
Tüketici hukuku, bu tip işlemleri “yasadışı hizmet” kapsamında değerlendirir. Ancak altın emanet işlemleri çoğunlukla bu kapsama girmediğinden mağduriyet sonrası yasal süreç son derece zor işler hale gelir.
Uyarı, Birkaç Defa Değil Sürekli Yapıldı
Memiş, yıllardır bu tip sistemlere karşı uyarılarda bulunduğunu, ancak kamuoyunun bu konuda yeterince duyarlı olmadığını dile getirdi. Yatırımcıların, kendi birikimlerini koruma bilincini geliştirmeleri şu an için en büyük ihtiyaç.