Greenpeace Afrika'nın Unearthed ekibi tarafından yürütülen araştırma, Next etiketli giysilerin çöplükte, George ve M&S ürünlerinin ise yakın bölgelerde bulunduğunu ortaya koydu.
Bu çöplükler, üç deniz kaplumbağası türünün yaşam alanı olan uluslararası önemde bir sulak alanın içi veya yakınında yer alıyor. Yerel halk, iplik parçalarıyla dolu ağları, su yollarını ve plajları bu "fast-fashion" atıklar nedeniyle tıkandığını bildiriyor.
Unearthed ekipleri, Next kıyafetlerini çöplükte; George ve M&S ürünlerini yine bu alanda; H&M, Zara, Primark miktarlarında da başka çöplüklerde tespit etti.
Atıklar yarı gömülü halde, kökler ve bitki örtüsü arasına sıkışmış ya da sahil kenarında yıkanmış şekilde bulundu.
Accra’da, Kantamanto ikinci el pazarı günde ortalama 1.000 ton kıyafet alıyor; ancak bunların yalnızca %30’u dönüştürülebiliyor. Geri kalan 70 ton günlük atık, sokaklara, kanalizasyonlara, sulak alanlara ve denize karışıyor.
Giysi atıkları, Accra’daki Kantamanto ikinci el pazarını sarstı. Bu pazar her hafta bin tondan fazla kıyafet alıyor ama satıcıların söylediklerine göre ürün kalitesi ciddi şekilde düşmüş durumda. Örneğin Mercy Asantewa, “Eskiden ailemi geçindirecek kaliteli giysiler satardık; ama şimdi balyadaki çoğu giysi yeniden satılabilecek durumda değil, çünkü açılınca yıpranmış oluyor” diyor. Bölgedeki tek planlı çöplük inşaatı bitme aşamasında, ancak hâlâ günlük 100 ton giysiyi kabul eden bir sistem var ve sadece 30 tonu ayrıştırılıp yeniden işlenebiliyor. Geriye kalan 70 ton atık sulak alanlara, kanallara, bataklıklara ve denizlere karışıyor.
Her hafta yaklaşık 1,5 milyon ton tekstil atığı İngiltere’de çöpe gidiyor. Bunların 730.000 tonu yakılıyor ya da depolama alanlarına gönderiliyor. Yeniden kullanım ve geri dönüşüme ayrılan 650.000 tonun 420.000 tonu — üçte ikiden fazlası — ihraç ediliyor. Ve bu çerçevenin başını Gana çekiyor.
M&S sözcüsü, fazla kıyafetlerin Afrika’ya gönderilmediğini vurguladı. “Sojo’nun yeni onarım hizmetimizi ve Oxfam gibi ortaklarla başlattığımız giysi geri dönüşüm uygulamalarını kullanıyoruz. Bu, Planet Plan A sürdürülebilirlik planımızın bir parçasıdır,” dedi. George (Asda) sözcüsü, 10 yılda üretim miktarı ve sezon sayılarında artış olmadığını, 800’den fazla geri alma noktasına sahip olduklarını ve EPR sistemini desteklediklerini söyledi: “İşimizde sıfır atık politikası uyguluyoruz.” Primark yaptığı açıklamada, “müşteri toplama sistemimizle ya da satılmayan stoklarımızla Afrika’ya kıyafet göndermiyoruz… Tek başına bir şirketin bu sorunu çözemeyeceğini ve sektörün el ele çözüm üretmesi gerektiğini” belirtti.
H&M, tekstil atıklarının “kullanım süresini doldurmuş tekstiller için uygun geri dönüşüm çözümlerinin ve olağan üstü ölçekli imkânların eksikliği” gibi sorunlarla karşı karşıya olduğunu kabul etti. Sözcü, “bu endüstri çaplı bir sorun; ama bu durumun doğrudan sorumlularından biri olduğumuzu da biliyoruz; özellikle ürünlerimizin yeterince atık yönetimi ya da geri dönüşüm alt yapısı olmayan pazarlara ulaşması durumunda,” diye ekledi.
Zara’nın ana şirketi Inditex’e bağlı sözcü, hükümet tarafından uygulanan EPR politikalarını destekleyeceklerini belirterek, “ortak bir yasal çerçeve gelişimi tüm oyunculara aynı kuralları verecektir. Tekstilleri ayrı toplamak döngüsel modelin temelidir. Bu nedenle yalnızca yeni tekstil geri dönüşüm teknolojilerini teşvik etmiyoruz, aynı zamanda bunları uygulanabilir kılmak için gerekli kapasiteyi oluşturmak için çalışıyoruz,” dedi.