Doha’daki görüşmelerde Pakistan’ı Savunma Bakanı Muhammed Asif, Afganistan’ı Taliban’ın ilk lideri Molla Muhammed Ömer’in oğlu, Savunma Bakanı Muhammed Yakup Mücahid temsil etti. Müzakerelerde MİT Başkanı İbrahim Kalın ve Katar Dışişleri Bakanı Abdurrahman al Sani de yer aldı. Türkiye’nin Pakistan ile stratejik ilişkisi, Katar’ın da Afganistan ile yakın teması arabuluculukta etkili oldu. İstanbul’daki görüşmelerde, iki ülke arasındaki terör, göç ve sınır güvenliği gibi sorunların kalıcı çözümü ele alınacak. Taliban Hükümet Sözcüsü Zebihullah Mücahid, anlaşmadaki rollerinden dolayı Türkiye ve Katar’a teşekkür etti.
Türkiye, Ukrayna-Rusya Savaşı ve Gazze'de soykırımın durdurulmasında oynadığı etkin diplomasi adımlarına bir yenisini ekledi. Afganistan ile Pakistan arasında iki haftadır devam eden çatışmalar hafta sonu Katar'ın başkenti Doha'da, Katar ve Türkiye’nin girişimi ile bir araya gelen tarafların uzlaşısıyla daha önce alınan ateşkes kararı barış müzakereleri yoluna girdi. İki taraf arasında 48 saatlik geçici ateşkesin ardından gelen Doha müzakerelerinde Kabil ve İslamabad arasında diyalog kanalları yeniden açıldı ve 'kalıcı ateşkes' konusunda anlaşmaya varıldı. Türkiye’nin Pakistan'a çok yakın olması ve Katar’ın da Afganistan'a çok yakın olması masanın kurulmasında etkili oldu. Doha'da Pakistan’ı Savunma Bakanı Khavaja Muhammed Asif ve Afganistan’ı, Taliban’ın ilk lideri Molla Muhammed Ömer’in oğlu Savunma Bakanı Mevlevi Sahib Muhammed Yakup Mücahid’in temsil ettiği müzakerelerde Katar tarafında Başbakan ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman El-Sani ve Türkiye tarafında ise MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla yer aldı. 14 saat süren müzakerelerin ardından ateşkesin detaylarını çalışacak teknik komitenin ilk toplantısının İstanbul'da yapılması kararlaştırıldı.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN ANLIK BİLGİLENDİRİLDİ
fganistan ve Pakistan'da üst düzey yetkililerin davet edildiği ateşkes görüşmelerinde her iki ülkenin istihbarat servisleri başkanları ile savunma bakanları toplantıda hazır bulundu. Ateşkes için yapılan görüşmelerin ana gündemini "mevcut ateşkesin uzatılması ve son dönemde yaşanan sınır çatışmalarının çözüme kavuşturulması" oluşturdu. Geç saatlere kadar süren müzakereler boyunca Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere ülke liderleri, gelişmelerden anlık bilgilendirildi.
25 EKİM'DE DETAYLAR GÖRÜŞÜLECEK
Ateşkesin sürdürülebilir ve doğrulanabilir bir şekildedevam etmesini teminen gelecek günlerde takip toplantıları yapılacak. Toplantıda, iki ülke arasındaki terör, göç ve sınır güvenliği gibi sorunların kalıcı çözümü için uzun vadeli adımlar üzerinde durulacak. 11 Ekim'de de ayrıca Türkiye, Pakistan ve Katar'ın istihbarat servisleri başkanları arasında İstanbul'da üçlü bir görüşme gerçekleştirmiş, yapılan görüşmeye eş zamanlı olarak Afganistan ile de temas kurulmuştu. Pakistan Savunma Bakanı Asif, iki tarafın derhal ateşkes konusunda anlaştıklarını ve 25 Ekim'de konuları daha ayrıntılı şekilde almak üzere İstanbul'da bir araya gelmelerinin beklendiğini söyledi.
KARARA VARILAN ÖNEMLİ MADDE
Savunma Bakanı Asif açıklamasında “kardeş ülkeler Katar ve Türkiye'ye derinden minnettar olduklarını” kaydetti. Taliban Hükümet Sözcüsü Zebihullah Mücahid de X platformu üzerinden yaptığı açıklamada “Afganistan ve Pakistan arasındaki müzakerelerin tarafların ikili anlaşmasıyla sonuçlandığını” bildirip, “söz konusu anlaşmadaki rollerinden ötürü Türkiye ve Katar'a teşekkür” ederken anlaşma mucibince tarafların “sorunları yapıcı-diyalog odaklı bir şekilde çözeceği, birbirlerine düşmanca eylemlerde/saldırılarda bulunulmayacağı, Pakistan'a saldırı düzenleyen grupların desteklenmeyeceği” paylaşımında bulundu. Paylaşımın en önemli noktalarından birisi “Arabulucu ülkelerin katılımıyla ikili taleplerin incelenerek anlaşmanın uygulanmasının sağlanacağı bir mekanizmanın kurulacağı” konusu oldu. Bu madde önemli ve konu iki taraflı olmaktan çıkaraarabulucuların daha fazla etkin olmasını sağlayacak.
KALICI ÇÖZÜM İÇİN ZEMİN OLACAK
Şimdi ateşkes sağlandığına göre İstanbul’da 25 Ekim’de yapılacak görüşmelerde detaya inilecek ve daha derin ve bağlayıcı bir anlaşma sağlanması için çalışılacak. Ateşkesin sağlanması önemli idi ama sürekli hale getirilmesi hem karşılıklı kan dökülmesini engelleyecek ve hem de anlaşma için zaman kazanılmasını sağlayacaktır. Pakistan ve Afganistan arasındaki anlaşmazlığın köklerinde sınır anlaşmazlığı, daha doğru bir tabirle 2640 kilometrelik Durand Hattı olduğu için, palyatif tedbir manasına gelen güncel sorunların yanında bu sorunun kökten çözülmesine yönelik çabalar iki ülke arasındaki ana sorunun çözülmesine zemin hazırlayacaktır.