ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, yayımladığı haberinde, ABD yönetiminden bir ekibinyıkıma uğramış Gazze Şeridi’ni ''modern bir kente'' dönüştürmeyi amaçlayan bir teklif taslağı hazırladığını yazdı.
Gazetenin aktardığına göre, “Güneş Doğuşu Projesi” adını taşıyan ve 32 sayfalık bir PowerPoint sunumundan oluşan plan; sahil boyunca uzanan gökdelen görsellerini, grafikler ve maliyet tablolarını içeriyor. Sunum “hassas fakat gizli olmayan” olarak nitelendirildi. Ancak Gazze’nin yeniden inşasını hangi ülkelerin ya da şirketlerin finanse edeceğine dair ayrıntılara yer verilmediği gibi, yeniden inşa sürecinde yerinden edilmiş yaklaşık iki milyon Filistinlinin nerede barındırılacağı da net biçimde belirtilmedi.
ABD’li yetkililer, Washington’un bu sunumu “zengin Körfez ülkeleri” olarak tanımlanan muhtemel bağışçı ülkelerin yanı sıra Türkiye ve Mısır’a da sunduğunu bildirdi. Gazete, planı inceleyen bazı ABD’li yetkililerin hem projenin gerçekçiliği hem de Hamas’ın silahsızlanmayı kabul edip etmeyeceği konusunda ciddi şüpheler dile getirdiğini yazdı. Yetkililer, onay alınsa bile ABD’nin, savaş sonrası son derece riskli bir ortamı ileri teknolojiye sahip bir kente dönüştürmenin maliyetini “zengin ülkelerin” üstlenmesini sağlayıp sağlayamayacağından kuşku duyuyor.
ABD Dış İlişkiler Konseyi’nde Orta Doğu uzmanı olan ancak taslak metni görmediğini belirten Steven Cook, şunları söyledi:
“İstedikleri kadar sunum hazırlayabilirler. israilde kimse mevcut durumun aşılacağına inanmıyor ve herkes bundan memnun. Hamas silah bırakmadan hiçbir şey olmayacak. Hamas da silah bırakmayacak; dolayısıyla hiçbir şey olmayacak.”
Konuya ilişkin soruya yanıt veren Beyaz Saray sözcüsü, Trump’ın Gazze’yi ve barış planını izlemeyi sürdürdüğünü belirterek, “Trump yönetimi, kalıcı bir barışı tesis etmek ve barış ve refah içindeki bir Gazze’nin temellerini atmak için ortaklarımızla yoğun şekilde çalışmaya devam edecektir” dedi.
Gazetenin taslaktan aktardığına göre, projenin toplam maliyeti on yıl içinde 112,1 milyar dolar olacak. ABD, bu süreçte yaklaşık 60 milyar dolar tutarında hibe ve borç garantisi sağlayarak “ana destekçi” rolünü üstlenecek. Bu sayede Gazze, planın ilerleyen yıllarında birçok projeyi kendi kaynaklarıyla finanse edebilecek ve koşullar iyileştikçe, yerel sanayi ve genel ekonomi desteklendikçe borçlarını kademeli olarak ödeyebilecek.
Yetkililer, Kushner, Witkoff, Beyaz Saray’ın kıdemli yardımcılarından Josh Greenbaum ve diğer ABD’li yetkililerin, teklifi son 45 gün içinde hazırladığını; israilli yetkililerden, özel sektör temsilcilerinden ve müteahhitlerden görüş aldıklarını ifade etti. Proje hayata geçerse, ilerlemeye paralel olarak iki yılda bir rakamların güncellenmesi ve gözden geçirilmesi planlanıyor.
Wall Street Journal’a göre, projenin savunucuları Gazze’nin gelişmeden bırakılmasının ve derinleşen insani krizin “çok daha kötü bir alternatif” olduğunu savunuyor; Trump’ın Gazze’yi “Orta Doğu’nun Rivierası”na dönüştürme vizyonunun daha iyi bir seçenek olduğunu ileri sürüyor. Ancak bölgenin geliştirilmesinin önünde çok büyük engeller bulunuyor. İki yıl süren ve binlerce israil hava saldırısının gerçekleştirildiği imha savaşı sonrasında, yetkililerin tahminlerine göre 68 milyon ton enkazın altında yaklaşık 10 bin ceset bulunuyor.
Gazete, taslağın ikinci sayfasında kalın kırmızı harflerle, Gazze’nin yeniden inşasının Hamas’ın silahsızlanmasına ve tüm altyapısı ile tünellerinin tasfiye edilmesine bağlı olduğunun açıkça kabul edildiğini yazdı. Trump yönetiminden yetkililer, güvenlik koşulları elverirse planın iki ay içinde uygulanabileceğini öne sürdü. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise cuma günü Gazze’nin genel durumu hakkında konuşurken, “İki ya da üç yıl içinde yeni bir savaş çıkacağına inanıyorsa, kimseyi parasını Gazze’ye yatırmaya ikna edemezsiniz” dedi.
