ABD Kongresi bugün, Suriye'ye yönelik "Sezar" yaptırımlarının kaldırılmasını içeren nihai ek metni oylayacak. Kabul edilmesi hâlinde yasa yürürlüğe girecek ve yaptırımlar 2025 bitmeden önce kalıcı şekilde kaldırılmış olacak. Söz konusu düzenleme, Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) kapsamındaki ek belge içinde yer alıyor ve Suriye hükümetinin performansına ilişkin düzenli denetimleri şart koşuyor.
Belge taslağına göre Başkan Donald Trump'ın, yürürlüğe girişten itibaren 90 gün içinde Kongre komitelerine ilk raporu sunması, ardından dört yıl boyunca her 180 günde bir yeni rapor hazırlaması gerekiyor. Yaptırımların kaldırılmasının sürmesi ise birtakım şartlara bağlanmış durumda.
Bu şartlar arasında Suriye'nin "terör örgütleriyle mücadelede somut adımlar atması, azınlık haklarına saygı göstermesi, komşu ülkelere karşı tek taraflı askerî operasyonlardan kaçınması, kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadele etmesi ve eski rejim döneminde işlenen insanlık suçlarının takibine devam etmesi" yer alıyor. Ayrıca "uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığıyla mücadele" de kriterler arasında bulunuyor.
Taslak, bu koşulların iki dönem üst üste karşılanmaması hâlinde yaptırımların yeniden devreye sokulabileceğini belirtiyor.
Washington yönetimi, 10 Kasım'da Sezar Yasası kapsamındaki yaptırımları 180 günlüğüne askıya aldığını duyurmuştu.
Yaptırımların geçmişi ve yeni dönem
Sezar Yasası, 11 Aralık 2019'da Kongre tarafından kabul edilmiş ve Suriye'deki iç savaş sırasında sivillere karşı işlenen ağır ihlaller nedeniyle dönemin yönetimine yönelik ağır yaptırımlar getirmişti. Yasanın adı, işkence ve savaş suçlarını belgeleyen binlerce fotoğrafı sızdıran "Sezar" kod adlı Suriyeli askerden geliyor.
Yaptırımların kaldırılması, Mart 2025'te Ahmed eş-Şara liderliğinde kurulan yeni Suriye hükümetinin uluslararası alanda normalleşmesi için kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Ekonomik çöküşün uzun yıllar sürdüğü ülkede yaptırımların kalkması, dış yatırım ve yardım akışının yeniden başlaması için kapı aralayabilir.
ABD'nin 2019'da yürürlüğe koyduğu yaptırımlar, Beşşar Esed yönetimiyle bağlantılı kişi ve kurumları hedef almış; Esed'in 2000–2024 arasındaki yönetimi boyunca işlenen ihlaller yaptırımların ana gerekçesi olmuştu.
