Kapsamlı bir araştırma, insanları son 37 bin yılda etkileyen hastalıkları ortaya koyarak, binlerce yıldır insanlıkla birlikte var olan bakteri, virüs ve parazitleri gün yüzüne çıkardı. Araştırma, veba hastalığına neden olan bakterinin yaklaşık 5500 yıl öncesine kadar uzandığına dair ilk kanıtı da sundu.
Araştırmacılar, Erken Taş Devri’nden (yaklaşık 12.500 yıl öncesi) yaklaşık 200 yıl öncesine kadar yaşamış olan ve Avrupa ile Asya'yı kapsayan Avrasya kıtasında bulunan 1313 kişiye ait kemik ve dişlerden elde edilen DNA'yı analiz etti. Çalışmadaki en eski örnek 37 bin yıl öncesine ait.
Sonuçlara göre, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar (zoonotik hastalıklar) için ilk kanıtlar yaklaşık 6500 yıl öncesine dayanıyor. Bu hastalıkların geniş çaplı yayılımı ise bundan yaklaşık 1500 yıl sonra, yani 5000 yıl önce başladı.
Cambridge ve Kopenhag Üniversiteleri’nden Profesör Eske Willerslev şunları söyledi:
"Tarım ve hayvancılığa geçişin yeni bir hastalık çağını başlattığını uzun süredir tahmin ediyorduk. Şimdi DNA analizleri, bunun gerçekten de en az 6500 yıl önce gerçekleştiğini gösteriyor."
Willerslev ayrıca, bu hastalıkların yalnızca hastalığa yol açmadığını, aynı zamanda nüfus çöküşlerine, göçlere ve genetik adaptasyonlara da katkı sağladığını belirtti.
Araştırmacılar, veba hastalığına yol açan “Yersinia pestis” bakterisinin genetik izine 5500 yıl öncesine ait bir örnekte rastladı.
Vebanın, Orta Çağ’da Avrupa nüfusunun dörtte biri ile yarısı arasında bir kısmını öldürdüğü tahmin ediliyor.
Kopenhag Üniversitesi’nden Frederik Seersholm şunları ekledi:
"Bu, şimdiye kadar keşfedilen en eski veba vakasıdır. Bu bulguyla birlikte, vebanın zaman içinde nasıl evrimleştiğini ve sonunda Avrupa’yı 1346–1353 yılları arasında kasıp kavuran 'Kara Ölüm' salgınına nasıl dönüştüğünü görebiliyoruz. O salgın bazı bölgelerde nüfusun %40’ını öldürdü."
Araştırmacılar ayrıca, difteri hastalığına ait izlerin 11 bin yıl öncesine, hepatit B’ye ait izlerin 9800 yıl öncesine ve sıtma (malarya) hastalığına ait izlerin 4200 yıl öncesine dayandığını belirledi.
Genel olarak, Avrasya’daki tarih öncesi insanlarda toplam 214 farklı hastalık etkeni tespit edildi. Bu bulgular Çarşamba günü Nature dergisinde yayımlandı.
Oxford Üniversitesi’nden Profesör Astrid Iversen, zoonotik hastalıkların özellikle yaklaşık 5000 yıl önce ciddi bir şekilde yayılmaya başladığını ifade etti. Iversen, büyük sürüler halinde hayvan yetiştirilmesi ve insanların bu hayvanlara yakın yaşamasının, hastalıkların hayvandan insana geçişini büyük ölçüde kolaylaştırdığını belirtti.
