VAN - 7 bin yıllık tarihi olan Van'da İnci Kefali Balık Festivali, Su Sporları Şenliği, Fakiye Teyran Kültür ve Sanat Festivali, Flamingo Festivali gibi etkinliklerden sonra şimdi de tarihi Şamran Kanalının turizme kazandırılması için çalışma başlatıldı.

Vali Münir Karaloğlu, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ile birlikte Şamran kanalının başlangıcı olan Gürpınar ilçesi Kırkdeğirmenler mevkiine gitti. Gürpınar Belediye Başkanı Fuat Atan ve Değirmendüzü Mahalle Muhtarı Garbi Tanış tarafından karşılanan Vali Karaloğlu, Değirmendüzü Mahallesi'nde atıl durumda bulunan 40 adet su değirmeninden biri olan Ayhan Önem isimli şahsa ait değirmende incelemelerde bulundu. Tarihi su değirmenindeki incelemelerini tamamlayan Karaloğlu, beraberindeki heyetle birlikte Şamran suyundan faydalanarak alabalık işletmeciliği yapan tesisi gezdi.

Yaklaşık 25 kilometrelik Şamran Kanalını takip eden Vali Karaloğlu, YYÜ Su Ürünleri Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ve Gürpınar Belediye Başkanı Fuat Atan'la bir değerlendirme yaptı. Vali Karaloğlu, tarihi Şamran kanalını turizme kazandırmak ve kamuoyunda farkındalık oluşturmak amacıyla önümüzdeki günlerde basın mensupları ve sivil toplum kuruluşlarının katılacağı bir program düzenleyeceğini ve proje hakkında bilgi vereceğini söyledi.

Şamran (Menua) Kanalı
Çivi yazılı yazıtlardan kanalın Urartu Kralı Menua tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Suyun çıktığı kaynak, Gürpınar ilçesinin Yukarı Kaymaz Köyü yakınlarında, Bacet Dağı'nın batı uzantısı olan kalker kayalıklardan doğmaktadır. 52 km uzunluğundaki dünya su mühendisliğinin harikalarından biri olan Kanal; geçtiği yerlere hayat vermektedir. Van Kalesi yakınlarına kadar suyu taşımaktadır. Kanal civarında özellikle Kadem Bastı mevkiine Kral Menua'nın kızı Tariria'nın yaptırdığı asma bahçeleri efsanelere konu olmuştur. Çağlar boyunca işlevini sürdüren Kanal, günümüzde modernleştirilerek Van Ovası'nı sulamaya devam etmektedir.

Kanalın çevresinde Kral Menua (M.Ö. 810-786) tarafından eşi Tariria için bugünkü Kadem Bastı mevkiinde yapay teraslar halinde yaptırılan asma bahçeleri, Asur Kraliçesi Semiramis'in dünyanın 7 harikasından biri sayılan asma bahçeleriyle özdeşleştirilerek efsaneleştirilmiştir. Van'ın, kuş uçumu 50 km güneyinde yer alan Gürpınar (Havasor) Ovasından Urartu Krallığı'nın başkentinin bulunduğu Van Ovasına tatlı su getiren Menua Kanalı, geçtiği topraklara hayat vermektedir.

Menua Kanalı'nın bir başka ilginç özelliği, destek duvarlarına ve kanalın yakın yerlerine toplam 15 adet çivi yazılı inşa yazıtının konulmuş olmasıdır. Şimdiye kadar hiçbir Urartu yapısında bu kadar çok inşa yazıtına rastlanılmamıştır. Konulan inşa yazıtları, Kanalı neredeyse bir "Yazıt Anıtı'na dönüştürmüştür. Yazıtların bir kısmı kısa, bir kısmı da uzundur. Kaybolmaya ve tahrip edilmeye karşı bir önlem olmak üzere yazıtlar, aynı içeriğe sahiptir. Kısa olan yazıtlarda şunlar okunmaktadır:

"Tanrı Haldi'nin kudreti sayesinde, İşpuini oğlu Menua bu kanalı açtı. Adı Menua kanalıdır. Yazıttan da açıkça anlaşılacağı gibi, kanalın adının Menua Kanalı olduğu belirtilmiştir. İlginçtir ki daha uzun içerikli metne sahip diğer yazıtlarda da, kanalın adının Menua Kanalı olduğu vurgulanmıştır. Aynı içeriğe sahip 4 adet uzun içerikli metinde ise şunlar okunmaktadır. İşpuini'nin oğlu Menua, Tanrı Haldi'nin gücü sayesinde bu kanalı Açtı. Adı Menua Kanalı'dır. Tanrı Haldi'nin büyüklüğü sayesinde, Menua, güçlü kral, büyük kral, Bianili Ülkelerinin Kralı, Tuşpa kentinin efendisidir. Menua der ki, kim bu yazıyı silerse, kim onu tahrip ederse, kim bunu görürse, kim başkasına "Bu kanalı ben açtım" derse o, Tanrı Haldi, Tanrı Teişeba, Tanrı Şivini ve bütün tanrılar tarafından mahvedilsin; güneş ışığından yoksun edilsin." (Fikret Özkan - İLKHA)